«Κι αν αλλάξουν όλοι να παραμείνετε στην παράδοση»
«Τα σπίτια σας να γίνουν Εκκλησίες»...
Βρισκόμαστε στη Θηβα το 1924 στην περιοχή του Πυρίου. Όλα κυλούν ήρεμα και καλά. Οι νοικοκυρές στολίζουν τα σπίτια τους με τα έργα των χεριών τους, οι πατεράδες αγωνίζονται για το καθημερινό αναλώνοντας τις περισσότερες ώρες τους στα χωράφια ενώ τα παιδιά ανέμελα τρέχουν από δω και από κει για να χορτάσουν το παιχνίδι τους. Ξαφνικά όμως μέσα σε αυτή την ηρεμία δύο άντρες ανεβασμένοι στα άλογά τους, γνωστοί στους περισσότερους των Θηβών, ο Κίμων ο Στεφανιώτης και ο Λουκάς ο Καλατζής, γυρίζουν αλαφιασμένοι και τρομαγμένοι φωνάζοντας, πάνω από τα άλογα που βρισκόντουσαν. «ΜΑΣ ΦPAΓKEΨAN! ΜΑΣ ΦPAΓKEΨAN!» Τι είχε συμβεί; Δυστυχώς είχαν πληροφορηθει πως η Ελλαδική Εκκλησία άλλαξε το ημερολόγιο χωρίς να γνωρίζει ο κόσμος, χωρίς να ρωτηθούν οι Αρχιερείς της Ελλάδος, εκτός από τους πέντε που το άλλαξαν.
«Μας φράγκεψαν! Μας φράγκεψαν!». Συνεχώς φώναζαν και ενημέρωναν τα γειτονικά χωριά των Θηβών. Ναι, μα με ποιο δικαίωμα το έκαναν αυτό; Αφού αυτοί δεν ήταν κληρικοί, ήταν απλοί λαϊκοί. Από που πήραν το θάρρος αυτό; Τι γνώριζαν; Τι εντολή είχαν;
Οι δύο αυτοί άνδρες είχαν πνευματικό καθοδηγητή κάποιο επίσκοπο ο οποίος βρισκόταν σε ένα όμορφο νησί του Αργοσαρωνικού, την Αίγινα. Το όνομά του ήταν Νεκτάριος, Επίσκοπος Πενταπόλεως. Το 1918 είχαν πάει και οι δύο στο νησί να εξομολογηθούν και να πάρουν τη συμβουλή του για ένα θέμα το οποίο την εποχή εκείνη ήταν σε έξαρση. Το θέμα αυτό ήταν για την αλλαγή του ημερολογίου. Η ερώτησις των δύο ήταν κατά πόσο είναι εφικτή και επιτρεπτή η αλλαγή του ημερολογίου. Ο Άγιος Ιεράρχης όπως ήταν σοφός και πράος τούς απάντησε:
-Παιδιά μου, δεν πρέπει να γίνει η αλλαγή του ημερολογίου διότι βάσει αυτού έχουν θεσπισθεί όλες οι εορτές της Εκκλησίας μας και ιδιαιτέρως το αιώνιο Πασχάλιο.
- Μαλιστα Δέσποτα, εάν όμως η Εκκλησία δεχθεί τη μεταρρύθμιση τι γίνεται; Τι κάνουμε εμείς;
- Εσείς να παραμείνετε ως έχετε, δεν θα ακολουθήσετε τούς μεταρρυθμιστές διότι το Γρηγοριανό ημερολόγιο έχει καταδικασθεί από τρεις πανορθοδόξους συνόδους επί πατριαρχίας Ιερεμίου του Τρανού 1592-1593 και Ανθίμου το 1848. Είναι αδύνατον Ορθόδοξοι Χριστιανοί να δεχθούν την αλλαγή. Εγώ δε δέχομαι ούτε ακολουθώ κανέναν έστω κι αν μείνω μόνος μου. Ναι, Δέσποτα, αλλά εάν δεν έχουμε ιερείς τι θα κάνουμε;
- Παιδιά μου θα οικονομήσει ο Κύριος μας και θα σας στείλει.
- Κι αν δεν έχουμε εκκλησία και εχουν γυρίσει όλοι με το Γρηγοριανό εκεί, πως το αντιμετωπίζουμε;
- Γι’ αυτό προβληματίζεσθε; Δεν υπάρχει πρόβλημα, τα σπίτια σας να γίνουν Εκκλησίες.
- Μα, πως Δέσποτα; Πως μπορεί να γίνουν αυτά;
- Εγώ παιδιά μου απεύχομαι να γίνη η αλλαγή, αλλά εάν γίνει τότε πρέπει να αντισταθείτε. Να είστε σίγουροι πως ο Χριστός μας θα είναι μαζί σας όταν συνειδητά υπερασπισθείτε τα Ιερά και τα Όσια της Εκκλησίας μας. Εάν διαβάσατε την Ιστορία της Εκκλησίας μας θα δείτε και θα γνωρίσετε πως σε περίοδο ανταρσίας και ακαταστασίας στην Εκκλησία ότι πολλά σπίτια είχαν γίνει τόποι κοινής προσευχής». Όλα αυτά αλλά και πολλά άλλα είπε και τους έλεγε ο επίσκοπος Πενταπόλεως Νεκτάριος. Έπειτα από δύο χρόνια το 1920 ο Άγιος Ιεράρχης κοιμήθηκε.
Παρευρέθηκαν στην κηδεία του παίρνοντας για τελευταία φορά την ευχή του προσκυνώντας τον. Καθηκόντως λοιπόν οι δύο αυτοί άνδρες σεβόμενοι τη μνήμη του πνευματικού τους, ως συνειδητοί χριστιανοί, προσπάθησαν όσο το δυνατόν περισσότερο να ενημερώσουν τον κόσμο για το μεγάλο πνευματικό κακό που είχε γίνει στην Ελλάδα. Καταφέρνουν με τη χάρη του Κυρίου μας να βοηθήσουν πνευματικά, πολύ κόσμο με αποτέλεσμα αρκετά χωριά της Βοιωτίας να παραμένουν στη παράδοση. Ιερείς έρχονταν αραιά και που από το Άγιον Όρος για να τούς εξυπηρετήσουν και όχι μόνον αυτό αλλά στην αναζήτηση προς εξυπηρέτηση ιερού ναού ο Λουκάς Καλατζής αποφάσισε να κάνει τόπο κοινής προσευχής το σπιτάκι του, δίδοντας στο Εκκλησάκι την ονομασία του Ευαγγελισμού, ούτως ώστε να έρθουν σε εκπλήρωση οι ευχές και οι εντολές του πνευματικού τους πατέρα του Επισκόπου Πενταπόλεως Αγίου Νεκταρίου του Θαυματουργού.
«Μας φράγκεψαν! Μας φράγκεψαν!». Συνεχώς φώναζαν και ενημέρωναν τα γειτονικά χωριά των Θηβών. Ναι, μα με ποιο δικαίωμα το έκαναν αυτό; Αφού αυτοί δεν ήταν κληρικοί, ήταν απλοί λαϊκοί. Από που πήραν το θάρρος αυτό; Τι γνώριζαν; Τι εντολή είχαν;
Οι δύο αυτοί άνδρες είχαν πνευματικό καθοδηγητή κάποιο επίσκοπο ο οποίος βρισκόταν σε ένα όμορφο νησί του Αργοσαρωνικού, την Αίγινα. Το όνομά του ήταν Νεκτάριος, Επίσκοπος Πενταπόλεως. Το 1918 είχαν πάει και οι δύο στο νησί να εξομολογηθούν και να πάρουν τη συμβουλή του για ένα θέμα το οποίο την εποχή εκείνη ήταν σε έξαρση. Το θέμα αυτό ήταν για την αλλαγή του ημερολογίου. Η ερώτησις των δύο ήταν κατά πόσο είναι εφικτή και επιτρεπτή η αλλαγή του ημερολογίου. Ο Άγιος Ιεράρχης όπως ήταν σοφός και πράος τούς απάντησε:
-Παιδιά μου, δεν πρέπει να γίνει η αλλαγή του ημερολογίου διότι βάσει αυτού έχουν θεσπισθεί όλες οι εορτές της Εκκλησίας μας και ιδιαιτέρως το αιώνιο Πασχάλιο.
- Μαλιστα Δέσποτα, εάν όμως η Εκκλησία δεχθεί τη μεταρρύθμιση τι γίνεται; Τι κάνουμε εμείς;
- Εσείς να παραμείνετε ως έχετε, δεν θα ακολουθήσετε τούς μεταρρυθμιστές διότι το Γρηγοριανό ημερολόγιο έχει καταδικασθεί από τρεις πανορθοδόξους συνόδους επί πατριαρχίας Ιερεμίου του Τρανού 1592-1593 και Ανθίμου το 1848. Είναι αδύνατον Ορθόδοξοι Χριστιανοί να δεχθούν την αλλαγή. Εγώ δε δέχομαι ούτε ακολουθώ κανέναν έστω κι αν μείνω μόνος μου. Ναι, Δέσποτα, αλλά εάν δεν έχουμε ιερείς τι θα κάνουμε;
- Παιδιά μου θα οικονομήσει ο Κύριος μας και θα σας στείλει.
- Κι αν δεν έχουμε εκκλησία και εχουν γυρίσει όλοι με το Γρηγοριανό εκεί, πως το αντιμετωπίζουμε;
- Γι’ αυτό προβληματίζεσθε; Δεν υπάρχει πρόβλημα, τα σπίτια σας να γίνουν Εκκλησίες.
- Μα, πως Δέσποτα; Πως μπορεί να γίνουν αυτά;
- Εγώ παιδιά μου απεύχομαι να γίνη η αλλαγή, αλλά εάν γίνει τότε πρέπει να αντισταθείτε. Να είστε σίγουροι πως ο Χριστός μας θα είναι μαζί σας όταν συνειδητά υπερασπισθείτε τα Ιερά και τα Όσια της Εκκλησίας μας. Εάν διαβάσατε την Ιστορία της Εκκλησίας μας θα δείτε και θα γνωρίσετε πως σε περίοδο ανταρσίας και ακαταστασίας στην Εκκλησία ότι πολλά σπίτια είχαν γίνει τόποι κοινής προσευχής». Όλα αυτά αλλά και πολλά άλλα είπε και τους έλεγε ο επίσκοπος Πενταπόλεως Νεκτάριος. Έπειτα από δύο χρόνια το 1920 ο Άγιος Ιεράρχης κοιμήθηκε.
Παρευρέθηκαν στην κηδεία του παίρνοντας για τελευταία φορά την ευχή του προσκυνώντας τον. Καθηκόντως λοιπόν οι δύο αυτοί άνδρες σεβόμενοι τη μνήμη του πνευματικού τους, ως συνειδητοί χριστιανοί, προσπάθησαν όσο το δυνατόν περισσότερο να ενημερώσουν τον κόσμο για το μεγάλο πνευματικό κακό που είχε γίνει στην Ελλάδα. Καταφέρνουν με τη χάρη του Κυρίου μας να βοηθήσουν πνευματικά, πολύ κόσμο με αποτέλεσμα αρκετά χωριά της Βοιωτίας να παραμένουν στη παράδοση. Ιερείς έρχονταν αραιά και που από το Άγιον Όρος για να τούς εξυπηρετήσουν και όχι μόνον αυτό αλλά στην αναζήτηση προς εξυπηρέτηση ιερού ναού ο Λουκάς Καλατζής αποφάσισε να κάνει τόπο κοινής προσευχής το σπιτάκι του, δίδοντας στο Εκκλησάκι την ονομασία του Ευαγγελισμού, ούτως ώστε να έρθουν σε εκπλήρωση οι ευχές και οι εντολές του πνευματικού τους πατέρα του Επισκόπου Πενταπόλεως Αγίου Νεκταρίου του Θαυματουργού.
(Απόσπασμα από άρθρο π. Χρυσοστόμου Μανιώτη στο περιοδικό "Φωνή της Ορθοδοξίας").
Ἡ γνωριμία μέ τόν ἅγιο Νεκτάριο ἐπόσκοπο Πενταπόλεως – Ὁ πόθος τοῦ μαρτυρίου
Τό 1910 καί ἐνῶ ὁ Ἅγιος Πατήρ Ματθαῖος περιώδευε ἱεραποστολικῶς τήν Πελοπόννησο, πληροφορήθηκε γιά τόν αὐτοεξόριστο στήν Ἑλλάδα Μητροπ. Πενταπόλεως Νεκτάριο (τοῦ κλίματος τοῦ Πατριαρχείου Ἀλεξανδρείας), τότε Διευθυντή τῆς Ριζαρείου Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς τοῦ ὁποίου ἡ φήμη τῆς ἁγιότητος ἦταν εὑρύτατα διαδεδομένη. Οἱ δύο ἄνδρες συνδέθηκαν ἔκτοτε μέ πνευματική φιλία, μεταξύ τους δέ ὑπῆρξε καί ἀλληλογραφία. Μάλιστα ὁ ἅγ. Νεκτάριος, ἐκτιμήσας τόν χαρακτῆρα του, τόν χειροθέτησε Ἀρχιμανδρίτη καί τοῦ χάρισε ἕνα ἐπιγονάτιό του (σήμερα φυλάσσεται στό Δεσποτικό τῆς Ἱ. Μ. Παναγίας Κερατέας).
Ἕνα χαρακτηριστικό τοῦ βίου τοῦ Ἁγίου Πατρός Ματθαίου εἶναι, ὅτι ἀπό τήν παιδική του ἡλικία ἐφλέγετο ἀπό τόν πόθο τοῦ μαρτυρίου ὑπέρ τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Πίστεώς Του. Τόν μαρτυρικό του ζῆλο ἐξέθρεψε ἀφ’ ἑνός μέν ἡ μελέτη τῶν συναξαρίων τῶν Ἁγίων Μαρτύρων καί Νεομαρτύρων (ἡ ὁποῖα ἤδη ἀπό τήν παραμονή του στή Μονή Χρυσοπηγῆς ἦταν καθημερινό του ἐντρύφημα), ἀφ’ ἑτέρου δέ ἡ θυσιαστική διάθεση ὑπέρ τῆς Χριστιανικῆς Πίστεως καί τῆς Ἑλληνικῆς Πατρίδος τῶν ὑποδούλων στούς Τούρκους συμπατριωτῶν του Κρητῶν.
Σέ ἐποχές ἱστορικά κοντινές μέ ἐκείνη τῆς παιδικῆς τοῦ νεαροῦ Γεωργίου, πολλοί Κρητικοί εἶχαν θυσιαστεῖ στό βωμό τῆς μανίας τῶν Ὀθωμανῶν κατά τῆς Χριστιανικῆς Πίστεως. Ἀμέσως μετά τήν Ἐπανάσταση τοῦ 1821, εἶχαν τελειωθεῖ μαρτυρικά στό Ρέθυμνο οἱ Ἅγιοι 4 Νεομάρτυρες Ἀγγελῆς, Γεώργιος, Μανουήλ καί Νικόλαος, πρώην κρυπτοχριστιανοί ἀπό τό χωριό Μέλαμπες Ἀμαρίου (+ 1924, 28η Ὀκτωβρίου). Καί τό 1866, ἐνῶ ὁ Γεώργιος ἦταν στήν τρυφερή ἡλικία τῶν 6 ἐτῶν, τήν Κρήτη συγκλόνισε ἡ μεγάλη Ἐπανάσταση τοῦ 1866, μία σελίδα τῆς ὁποίας ἦταν καί τό φοβερό μαρτύριο τοῦ ἁγ. Νεομάρτυρος Γεωργίου ἀπό τόν Ἀλικιανό Κυδωνίας, μία περιοχή κοντινή στήν ἰδιαιτέρα του πατρίδα καί πολύ κοντινή στή Μονή τῆς Χρυσοπηγῆς.
Ἀργότερα στούς Ἁγίους Τόπους ὁ πόθος του γιά τό μαρτύριο θά γιγαντωθεῖ ἀκόμη περισσότερο. Ἡ Παλαιστίνη, σάν γεωγραφικός καί ἱστορικός χῶρος ἀθλήσεως πολλῶν παλαιῶν καί νέων Μαρτύρων, ἄσκησε στήν ψυχή του ἰσχυρή πνευματική γοητεία. Λ.χ. στή Μονή Τιμίου Προδρόμου Ἱεροσολύμων φυλάσσονταν τά Λείψανα τοῦ ἁγ. Νεομ. Παναγιώτου τοῦ Πελοποννησίου, ὁ ὁποῖος εἶχε μαρτυρήσει τό 1820 καί ἡ μνήμη τῆς θυσίας του ἦταν σχετικά νωπή.
Ὁ πόθος τοῦ Μαρτυρίου, λοιπόν, κατέκαιε τήν ψυχή τοῦ Ἱερομ. Ματθαίου. Ἔχει μάλιστα ἀποτυπωθεῖ καί γραπτῶς στό ἐξώφυλλο ἑνός βιβλίου πού ἔφερε μαζί του τό 1911 ἀπό τήν Μονή ἁγ. Αἰκατερίνης Σινᾶ (κατά τό δεύτερο προσκύνημά του στούς Ἁγίους Τόπους). «Ἀξίωσέ με, Ἁγία Αἰκατερίνη - γράφει – νά μαρτυρήσω καί γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ τό αἷμα μου νά χύσω, τό αἷμα καί τό σῶμα μου ὅμως παραναλώσω».
Τό 1910, ἔτος γνωριμίας του μέ τόν ἅγ. Νεκτάριο Πενταπόλεως, ὁ Ἱερομόναχος Ματθαῖος θέτει τό θέμα τοῦ πόθου του γιά μαρτύριο στήν κρίση τοῦ μεγάλου Ἱεράρχου Νεκταρίου καί ὁ ταπεινός Ἅγιος ἀντί νά ἐκφέρει δική του γνώμη, τόν προτρέπει νά μήν κάνει τίποτα πρίν συμβουλευθεῖ διακριτικούς πατέρες! «Πανοσιολογιώτατε πάτερ Ματθαῖε - γράφει σέ ἐπιστολή του τῆς 8ης Νοεμβρίου 1910– καθῆκον μου θεωρῶν νά δώσω ὑμῖν τήν ἐξῆς συμβουλήν, ὡς πρός τό διαφλέγον τήν καρδίαν σου ζήτημα τοῦ μαρτυρίου. Σᾶς συμβουλεύω, πρίν λάβετε συμβουλάς ἐναρέτων Πατέρων, νά μή μεταβῆτε πρός ἀναζήτησιν μαρτυρίου. Εὔχομαι ὅμως ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς, ὑπ’ Οὗ τήν ψυχήν σου τίθεις, νά σέ διαφυλάττη, νά σέ καθοδηγῆ καί διαφωτίζη».
Χαρακτηριστική ἡ ὑψοποιός ταπείνωσις καί τῶν δύο ἁγίων ἀνδρῶν. Ὁ Ἱερομόναχος Ματθαῖος, ἤδη ὥριμος πνευματικά, δέν βασίζεται στή γνώμη του, ἀλλά ταπεινώνεται ἐνώπιον τοῦ μεγάλου ἁγ. Νεκταρίου. Καί ὁ ἐξόριστος Ἱεράρχης Νεκτάριος δέν δίδει γνώμη, ἀλλά παραπέμπει στή γνώμη «ἐναρέτων Πατέρων»! (Άρθρο κ. Αντωνίου Μάρκου).
Ἕνα χαρακτηριστικό τοῦ βίου τοῦ Ἁγίου Πατρός Ματθαίου εἶναι, ὅτι ἀπό τήν παιδική του ἡλικία ἐφλέγετο ἀπό τόν πόθο τοῦ μαρτυρίου ὑπέρ τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Πίστεώς Του. Τόν μαρτυρικό του ζῆλο ἐξέθρεψε ἀφ’ ἑνός μέν ἡ μελέτη τῶν συναξαρίων τῶν Ἁγίων Μαρτύρων καί Νεομαρτύρων (ἡ ὁποῖα ἤδη ἀπό τήν παραμονή του στή Μονή Χρυσοπηγῆς ἦταν καθημερινό του ἐντρύφημα), ἀφ’ ἑτέρου δέ ἡ θυσιαστική διάθεση ὑπέρ τῆς Χριστιανικῆς Πίστεως καί τῆς Ἑλληνικῆς Πατρίδος τῶν ὑποδούλων στούς Τούρκους συμπατριωτῶν του Κρητῶν.
Σέ ἐποχές ἱστορικά κοντινές μέ ἐκείνη τῆς παιδικῆς τοῦ νεαροῦ Γεωργίου, πολλοί Κρητικοί εἶχαν θυσιαστεῖ στό βωμό τῆς μανίας τῶν Ὀθωμανῶν κατά τῆς Χριστιανικῆς Πίστεως. Ἀμέσως μετά τήν Ἐπανάσταση τοῦ 1821, εἶχαν τελειωθεῖ μαρτυρικά στό Ρέθυμνο οἱ Ἅγιοι 4 Νεομάρτυρες Ἀγγελῆς, Γεώργιος, Μανουήλ καί Νικόλαος, πρώην κρυπτοχριστιανοί ἀπό τό χωριό Μέλαμπες Ἀμαρίου (+ 1924, 28η Ὀκτωβρίου). Καί τό 1866, ἐνῶ ὁ Γεώργιος ἦταν στήν τρυφερή ἡλικία τῶν 6 ἐτῶν, τήν Κρήτη συγκλόνισε ἡ μεγάλη Ἐπανάσταση τοῦ 1866, μία σελίδα τῆς ὁποίας ἦταν καί τό φοβερό μαρτύριο τοῦ ἁγ. Νεομάρτυρος Γεωργίου ἀπό τόν Ἀλικιανό Κυδωνίας, μία περιοχή κοντινή στήν ἰδιαιτέρα του πατρίδα καί πολύ κοντινή στή Μονή τῆς Χρυσοπηγῆς.
Ἀργότερα στούς Ἁγίους Τόπους ὁ πόθος του γιά τό μαρτύριο θά γιγαντωθεῖ ἀκόμη περισσότερο. Ἡ Παλαιστίνη, σάν γεωγραφικός καί ἱστορικός χῶρος ἀθλήσεως πολλῶν παλαιῶν καί νέων Μαρτύρων, ἄσκησε στήν ψυχή του ἰσχυρή πνευματική γοητεία. Λ.χ. στή Μονή Τιμίου Προδρόμου Ἱεροσολύμων φυλάσσονταν τά Λείψανα τοῦ ἁγ. Νεομ. Παναγιώτου τοῦ Πελοποννησίου, ὁ ὁποῖος εἶχε μαρτυρήσει τό 1820 καί ἡ μνήμη τῆς θυσίας του ἦταν σχετικά νωπή.
Ὁ πόθος τοῦ Μαρτυρίου, λοιπόν, κατέκαιε τήν ψυχή τοῦ Ἱερομ. Ματθαίου. Ἔχει μάλιστα ἀποτυπωθεῖ καί γραπτῶς στό ἐξώφυλλο ἑνός βιβλίου πού ἔφερε μαζί του τό 1911 ἀπό τήν Μονή ἁγ. Αἰκατερίνης Σινᾶ (κατά τό δεύτερο προσκύνημά του στούς Ἁγίους Τόπους). «Ἀξίωσέ με, Ἁγία Αἰκατερίνη - γράφει – νά μαρτυρήσω καί γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ τό αἷμα μου νά χύσω, τό αἷμα καί τό σῶμα μου ὅμως παραναλώσω».
Τό 1910, ἔτος γνωριμίας του μέ τόν ἅγ. Νεκτάριο Πενταπόλεως, ὁ Ἱερομόναχος Ματθαῖος θέτει τό θέμα τοῦ πόθου του γιά μαρτύριο στήν κρίση τοῦ μεγάλου Ἱεράρχου Νεκταρίου καί ὁ ταπεινός Ἅγιος ἀντί νά ἐκφέρει δική του γνώμη, τόν προτρέπει νά μήν κάνει τίποτα πρίν συμβουλευθεῖ διακριτικούς πατέρες! «Πανοσιολογιώτατε πάτερ Ματθαῖε - γράφει σέ ἐπιστολή του τῆς 8ης Νοεμβρίου 1910– καθῆκον μου θεωρῶν νά δώσω ὑμῖν τήν ἐξῆς συμβουλήν, ὡς πρός τό διαφλέγον τήν καρδίαν σου ζήτημα τοῦ μαρτυρίου. Σᾶς συμβουλεύω, πρίν λάβετε συμβουλάς ἐναρέτων Πατέρων, νά μή μεταβῆτε πρός ἀναζήτησιν μαρτυρίου. Εὔχομαι ὅμως ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς, ὑπ’ Οὗ τήν ψυχήν σου τίθεις, νά σέ διαφυλάττη, νά σέ καθοδηγῆ καί διαφωτίζη».
Χαρακτηριστική ἡ ὑψοποιός ταπείνωσις καί τῶν δύο ἁγίων ἀνδρῶν. Ὁ Ἱερομόναχος Ματθαῖος, ἤδη ὥριμος πνευματικά, δέν βασίζεται στή γνώμη του, ἀλλά ταπεινώνεται ἐνώπιον τοῦ μεγάλου ἁγ. Νεκταρίου. Καί ὁ ἐξόριστος Ἱεράρχης Νεκτάριος δέν δίδει γνώμη, ἀλλά παραπέμπει στή γνώμη «ἐναρέτων Πατέρων»! (Άρθρο κ. Αντωνίου Μάρκου).
Σημείωση: Η εικόνα του Αγίου Ματθαίου, πνευματικού τέκνου του εορταζόμενου σήμερα Αγίου Νεκταρίου είναι έργο της Ιεράς Μονής Αγίων Πάντων Λεμεσού.
