Στον απόηχο της Κυριακής της Σταυροπροσκυνήσεως, αφιερώνουμε σε μία "εσταυρωμένη" μορφή του Ιερού ημών Αγώνος, τον ασκητικό Ιερομόναχο π. Ιγνάτιο Μπέτση τον Ιατρό (+1971). Παρατίθενται μία από τις εκδόσεις του, το απολογητικό βίβλιο για τον Άγιο Βρεσθένης Ματθαίο και τις Χειροτονίες του 1948, όπου είναι χαρακτηριστικό της πένας του η ευγένεια της ψυχής του και το ειρηνικό του πνεύμα. Μεταχειρίζεται τα θέματα της Οικονομίας και της Ακρίβειας σε σωστά πλαίσια, χωρίς φανατισμούς αλλά με γνώση της εκκλησιαστικής ιστορίας. Περαιτέρω δημοσιεύονται χαρακτηριστικά αποσπάσματα του φλογερού κηρύγματός του. Ο όσιος πατήρ Ιγνάτιος υπήρξε χαρισματικός κληρικός που η ζωή του παρουσίαζε μεγάλη ομοιότητα με τη ζωή των Αγίων Αναργύρων καθώς υπήρξε και κατά κόσμον γιατρός, αλλά και πνευματικός ιατρός των ψυχών. Στην Γνήσια Ορθόδοξη Εκκλησία εισήλθε μετά από θαυματουργική εμφάνιση του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού όταν υπηρετούσε στην Νεοημερολογίτικη Αρχιεπισκοπή Θυατείρων της Μεγάλης Βρετανίας. Εντός της Γνήσιας Ορθοδοξίας (μετά από πέρασμα του για λίγο στην Φλωρινική παράταξη), υπηρέτησε με μεγάλο ζήλο και ανέπτυξε έντονη Ιεραποστολική δραστηριότητα κυρίως σε ακριτικές περιοχές της Ελλάδας (Κάλυμνο, Ξάνθη, Κρήτη κ.α.), και διακρίθηκε ως Πνευματικός πατήρ από τον ορθόδοξο λαό. Ακόμη υπήρξε αρωγός στο διοικητικό έργο της Εκκλησίας ως Γραμματέας της Ιεράς Συνόδου. Ο βίος του υπήρξε πλήρης αγιότητας και ασκητικός με μεγάλη νηστεία και εγκράτεια. Η δε αγία του προσευχή πολλούς ανακούφισε και βοήθησε. Περί το τέλος της ζωής (1971) του παρέμεινε στο Άγιο Όρος και κοιμήθηκε στο Σανατόριο Ασβεστοχωρίου Θεσσαλονίκης, για να αναπαυθεί από τον ασκητικό αγώνα, έχοντας αναλωθεί για την αγάπη της Ορθοδοξίας. Μάλιστα προείδε τον θάνατό του. Το ασκητικό του σώμα ενταφιάσθηκε στο Άγιο Όρος όπου και σήμερα φυλάσσονται τα τίμια λείψανα του στην Ιερά Καλύβη Γεννήσεως Χριστού στα Κατουνάκια του Αγίου Όρους που βρίσκεται σε κοινωνία με την κανονική Εκκλησία Γ.Ο.Χ. Ελλάδος των ζηλωτών Αγιορειτών Πατέρων. Πολλοί είναι μάλιστα οι πιστοί που ομολογούν εμφανίσεις του, μετά την κοίμηση του, πού ακόμη δεν τον γνώριζαν και συστήθηκε ως «Ιγνάτιος ο νέος Παντελεήμων».
Χριστιανοί απολογητές ή απλώς απολογητές αποκαλείται «αριθμός λογίων χριστιανών οι οποίοι έζησαν τον 2ο αιώνα μ.Χ. και οι οποίοι ανέλαβον ως έργον των αφενός μεν να απολογηθούν ενώπιον των αρμοδίων αρχών υπέρ των αδίκως διωκομένων χριστιανών…αφετέρου δε να καταδείξουν τον χριστιανισμόν ως τη μόνη αληθή και σύμφορον φιλοσοφία». Η ονομασία αυτή τους αποδόθηκε, ένεκα του τύπου της γραμματείας της οποίας υπήρξαν θεμελιωτές. Στόχος των απολογητών καταστάθηκε η απόκρουση των εξωγενών θεολογικών επιδράσεων του φιλοσοφικού και ειδωλολατρικού περιβάλλοντος στη θεολογία της εκκλησίας "οι οποίες πλαστογραφούσαν το μήνυμά της", η διαμαρτυρία κατά της κρατικής εξουσίας λόγω των άδικων διωγμών που υπόκεινταν, η απόκρουση δοξασιών οι οποίες αποδίδονταν σε αυτή και τον εν γένη χριστιανικό βίο, καθώς και η ανάδειξη του χριστιανισμού ως μόνης αλήθειας και συμφέρουσας για τον άνθρωπο φιλοσοφίας. Έτσι κατά βάση απηύθυναν ομολογίες αντιδρώντας στις επιρροές, τις προσμίξεις και τις επιθέσεις σε βάρος του χριστιανισμού, ταυτόχρονα όμως τονώνοντας το ηθικό των διωκόμενων χριστιανών, κερδίζοντας τη συμπάθεια του περιβάλλοντος της εποχής. Τελικά μέσα από το έργο των απολογητών, είναι γενικά αποδεκτό, πως επήλθε μια φάση σύγκλησης με τον ελληνισμό, η οποία προήλθε από την αφομοίωση πολιτισμικών και μορφολογικών στοιχείων της ελληνικής παιδείας και περιβάλλοντος.
Οι Άγιοι Απολογητές Κοδράτος ο Απόστολος, Ιουστίνος ο Φιλόσοφος, Αριστείδης ο Αθηναίος & ο Μέγας Αθανάσιος τίθενται, δια της παρακλήσεως μας και της μεσιτείας τους,
Προστάτες της ταπεινής ιστοσελίδας μας.
Πρώτος χριστιανός συγγραφέας, ο οποίος σήμερα θεωρείται ότι εισήγαγε την απολογητική γραμματεία είναι ο Κοδράτος, αλλά θεμελιωτές της ήταν οι Ιουστίνος ο Μάρτυρας και Αρίστων ο Πελλαίος, οι οποίοι προέρχονταν από τον χώρο των ιουδαίων λογίων. Η κοινή εντύπωση που θέλει να ταυτίζεται η απολογητική γραμματεία μόνο με τους αποκληθέντες απολογητές, είναι εσφαλμένη αφού η απολογητική δεν εξαλείφθηκε ποτέ στο χριστιανισμό. Αποκαλούνται όμως έτσι, διότι ήσαν οι θεμελιωτές της χριστιανικής απολογητικής γραμματείας.
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΟΔΡΑΤΟΣ: Τα θεόπνευστα λόγια του Αποστόλου του Θεού, Πέτρου, συμβουλεύουν: «Ἕτοιμοι ἀεὶ πρὸς ἀπολογίαν παντὶ τῷ αἰτοῦντι ὑμᾶς λόγον περὶ τῆς ἐν ὑμῖν ἐλπίδος μετὰ πραΰτητος καὶ φόβου» (Α' έπιστολή Πέτρου,γ' 15), που σημαίνει, να είστε πάντοτε έτοιμοι για να απολογηθείτε και να υπερασπίσετε την αλήθεια του Ευαγγελίου στον καθένα που σας ζητά λόγο και απόδειξη γι' αυτά που ελπίζετε να απολαύσετε στο μέλλον, και για τα οποία μας περιγελούν οι άπιστοι. Να απολογηθείτε όμως, χωρίς εξάψεις και φανατισμό, αλλά με πραότητα και με φόβο Θεού. Ένας τέτοιος μέγας απολογητής ήταν και ο απόστολος Κοδράτος. Άνδρας σεμνός, σοφός, πολυμαθέστατος και με άριστη διαλεκτική ικανότητα. Έγινε επίσκοπος Αθηνών, στην πόλη που ανθούσαν ακόμα οι διάφορες φιλοσοφικές σχολές και χρειαζόταν επίσκοπος με μεγάλη απολογητική ικανότητα. Ο Κοδράτος έχοντας αυτά τα προσόντα, εργάστηκε με ζήλο, προσευχή και πραότητα. Έτσι κατάφερε να φωτίσει σε πολλούς το δρόμο της Αλήθειας και να φιμώσει τους φιλοσοφούντες. Αυτοί, μη μπορώντας να τον αντιμετωπίσουν με λόγια, τον έδιωξαν με τη βία από την Αθήνα. Το φρόνημα, όμως, του Κοδράτου δεν κάμφθηκε. Πήγε στη Μαγνησία της Μικράς Ασίας, όπου με παρρησία κήρυξε και εκεί το Ευαγγέλιο. Έγραψε, μάλιστα, και απολογία για το χριστιανισμό στον Αδριανό. Η απάντηση του Αδριανού ήταν να τον φονεύσει. Έτσι ο μέγας απολογητής πήρε το στεφάνι του μαρτυρίου.
ΑΓΙΟΣ ΙΟΥΣΤΙΝΟΣ Ο ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ ΚΑΙ ΜΑΡΤΥΣ: Ο Άγιος Ιουστίνος γεννήθηκε στη Φλαβία Νεάπολη της Παλαιστίνης το 100 μ.X. αι. Οι γονείς του, Έλληνες ειδωλολάτρες (τον πατέρα του έλεγαν Πρίσκο Βάκχιο), φρόντισαν ώστε ο Ιουστίνος να λάβει εξαιρετική θεολογική αλλά και φιλοσοφική μόρφωση, η οποία ωστόσο δεν ήταν αρκετή για να δώσει απάντηση στα ερωτήματα που έθετε η ανήσυχη ψυχή του. Ο Θεός βλέποντας την αγνότητα και την ειλικρινή πρόθεση των αναζητήσεών του, ανταποκρίθηκε θαυμαστά. και κάποια ημέρα πού ο Ιουστίνος βάδιζε κοντά στη θάλασσα, συνάντησε ένα γέροντα, ο οποίος ήταν βαθύτατα καταρτισμένος στις αλήθειες των Θείων Γραφών, ο οποίος μετά το διάλογο δίδαξε στον Άγιο τη χριστιανική διδασκαλία. Όταν αυτοκράτορας ήταν ο Αντωνίνος Πίος, ο Ιουστίνος μετέβη στη Ρώμη, όπου παρέδωσε στον αυτοκράτορα απολογία, στην οποία εξέθετε τις βασικές διδασκαλίες του Χριστιανισμού και αναιρούσε όλες τις εναντίον των χριστιανών κατηγορίες και αποδείκνυε την πλάνη των ειδώλων, χρησιμοποιώντας επιχειρήματα από την Αγία Γραφή. Δια την ενέργειά του αυτή, εκλήθη και Απολογητής. Η χριστομίμητη όμως δράση του Ιουστίνου, ο οποίος δεν έπαυε να κηρύττει το λόγο του Θεού και να συγγράφει έργα απολογητικού και ποιμαντικού χαρακτήρα προκάλεσε τη μήνι των ειδωλολατρών. Για το λόγο αυτό ο μέγας φιλόσοφος και ευσεβής χριστιανός συνελήφθη και αφού υπέστη διάφορα βασανιστήρια, αποκεφαλίστηκε το 165 μ.X. αναδεικνυόμενος όχι μόνο απολογητής της ορθόδοξης πίστης αλλά και αθλοφόρος μάρτυρας.
ΑΓΙΟΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ: Ο Άγιος Αριστείδης ήταν Αθηναίος ευπατρίδης, φιλόσοφος εξ ενδόξου αθηναϊκού γένους, και έζησε κατά τον 2ο μ.Χ. αιώνα επί αυτοκρατορίας Αδριανού. Έγινε Χριστιανός από τον Άγιο Διονύσιο και τον Άγιο Ιερόθεο και έγραψε στον Αδριανό απολογία υπέρ των διωκόμενων Χριστιανών. Στην συνέχεια εκδιώχθηκε και επειδή έλειπε ο Αδριανός μετέβη στην Ρώμη όπου και απολογήθηκε. Κατόπιν μεταφέρθηκε στην Αθήνα όπου μαρτύρησε, αφού τον κρέμασαν στην αγορά των Αθηνών, την 13η Σεπτεμβρίου του 120 μ.Χ. Ο Ιερώνυμος έγραψε εγκώμιο για τον Άγιο και τον χαρακτηρίζει Ισαπόστολο.
ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ο ΜΕΓΑΣ: Ο Μέγας Αθανάσιος γεννήθηκε το 295 μ.Χ. από φτωχούς αλλά ενάρετους γονείς, γεγονός που του στέρησε τη δυνατότητα για ανώτερες σπουδές. Όμως ο πανάγαθος Θεός τον προίκισε με πλούσια πνευματικά προσόντα. Λαμβάνει τη στοιχειώδη εκπαίδευση και στη συνέχεια μελετά μόνος του για να φθάσει σε υψηλότατα επίπεδα γνώσης και σοφίας. Από πολύ νέος έδειξε την κλίση του προς την Εκκλησία. 25 ετών χειροτονείται διάκονος από τον πατριάρχη Αλεξανδρείας Αλέξανδρο, τον οποίο ακολουθεί στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο το 325 μ.Χ., στη Νίκαια της Βιθυνίας. Αναδεικνύεται πρωτεργάτης στην καταδίκη της αιρετικής διδασκαλίας του Αρείου. Το 328 μ.Χ. και σε ηλικία 33 ετών εκλέγεται πανηγυρικά πατριάρχης Αλεξανδρείας. Από τη θέση αυτή αντιμετωπίζει ένα φοβερό πόλεμο εκ μέρους των αιρετικών οπαδών του Αρείου. Όμως ο άγιος, χάρη στην μεγάλη πνευματικότητά του και τη ζέουσα πίστη στο Θεό, κατορθώνει να βγει νικητής απ’ όλες αυτές τις δοκιμασίες ακόμη και από τις πέντε εξορίες που του επιβλήθηκαν, καθώς ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ο Β΄ ήταν οπαδός του Αρειανισμού. Εκοιμήθη εν ειρήνη το 373 μ.Χ.
Της Μαρίας Ελευθερίας Γ. Γιατράκου, Δρ. Φιλ. Πανεπιστημίου Αθηνών
Με την ελπίδα του ξαναγυρισμού:
Αφιέρωμα για τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή (1922 – 2022)
'Αποψη της παραθαλάσσιας πόλης της Φώκαιας στην Μικρά Ασία, κοντά στην Σμύρνη.
Μαρτύριο είναι η μνήμη αλλά και χάρισμα. Ο άνθρωπος αξιώθηκε να γνωρίσει την ηθική χαρά και την ηθική οδύνη, επειδή δεν λησμονεί.[1] Αντίθετα, η λήθη λειτουργεί διαβρωτικά στη στρατηγική της ιστορίας.[2] Η μνήμη των γεγονότων της ιστορίας μας, είναι το ισχυρότερο αμυντήριό μας. Αυτό μας κράτησε στους αιώνες με την πληθυντική, τη διαχρονική ψυχή του, το «εμείς» του Μακρυγιάννη. Εδώ και είκοσι πέντε αιώνες, ο Αισχύλος θέλησε να του γράψουν στον τάφο του επιτύμβιο, όχι πώς στάθηκε ο δημιουργός της «Ορέστειας» αλλά πώς πολέμησε στο Μαραθώνα.
Στις δραματικές, λοιπόν, στιγμές του αιώνα μας, που ο κόσμος φτωχαίνει, και πληθαίνει η παγκόσμια απόγνωση,[3] αξίζει όλοι να συνειδητοποιήσουμε ότι ένα μόνο μένει σταθερό. Η Ελλάδα με την αθάνατη παρακαταθήκη της Ορθοδοξίας. Η Ελλάδα πλατιά όσο ο κόσμος και βαθιά, όσο ο βαθύς πόντος.[4]
Την ώρα τούτη, ο λεπτοδείκτης της Ιστορίας μας σηματοδοτεί το θέμα της κοιτίδας του δυτικοευρωπαϊκού πολιτισμού, της Μικράς Ασίας μας, για την οποία όπως προσφυώς γράφτηκε, «η λαξευμένη στο βράχο Παναγιά είχε στα μάτια της ψηφιδωτό τον καημό της Ρωμιοσύνης».[5]
Η μετανάστευση καθαρά Ελληνικών φυλών στη Μικρασία άρχισε λίγο πριν από το 2000 π.Χ. Αιολείς, Ίωνες και Δωριείς εποίκησαν τα παράλιά της απ’ το βορρά ως το νότο. Ευδοκίμησαν. Απόκτησαν πλούτο και δύναμη. Έχτισαν δεκάδες πόλεις που αναδείχθηκαν σε κέντρα πνευματικής ακτινοβολίας[6], ονομαστές ανάμεσά τους: Η Φώκαια, η Σμύρνη, η Έφεσος, οι Κλαζομενές, η Πριήνη, η Μίλητος, η Αλικαρνασσός. Ερυθραί, Κνίδος, Χαλκηδών. Και στις ακτές του Ευξείνου Πόντου, η Ηράκλεια, η Σινώπη, η Αμισός, η Κατόπρος, η Κερασούς, η Τραπεζούς και άλλες.[7]
Για πρώτη φορά την ιστορία της ανθρωπότητας εδώ στα παράλια της Μικρασίας, το ανθρώπινο πνεύμα αγωνίζεται για την αλήθεια. Προσπαθεί να εξηγήσει τα φυσικά φαινόμενα. Να δώσει απάντηση στα μεγάλα ερωτήματα του ανθρώπου. Εδώ, θεμελιώνεται η Επιστήμη και η Φιλοσοφία. Κι η τέχνη αγγίζει τις κορυφές της τελειότητας. Στην Ιωνία βρίσκονται οι ρίζες του κλασικού ελληνικού πολιτισμού, που μεταλαμπαδεύτηκε στη Δύση.[8]
Και σήμερα, οι σκεπτόμενοι άνθρωποι όλου του κόσμου σκύβουν με θαυμασμό και δέος στο έργο των τιτάνων του πνεύματος, όπως ήταν ο Θαλής ο Μιλήσιος, ο Βίας ο Πριηνεύς, ο Ξενοφάνης, ο Ηράκλειτος, ο Αναξαγόρας, ο Αναξιμένης, ο Εκαταίος και πολλοί άλλοι.
Αργότερα, με τον Μέγα Αλέξανδρο και τους διαδόχους του δημιουργούνται νέα κέντρα ελληνικού πολιτισμού. Αντιόχεια, Πέργαμος, Δορύλαιον, Θυάτειρα, Φιλαδέλφεια, Σάρδεις. Και στη διάρκεια της ρωμαιοκρατίας και κατόπιν του Βυζαντίου, αναδεικνύονται άλλα κέντρα πολιτισμού που συμβάλλουν στη διάδοση των πολιτιστικών αξιών προς τους ασιατικούς λαούς. Αφροδισιάς, Νικομήδεια, Νίκαια, Προύσα, Τεμενόθυραι, Αμόριον, Νίγδη, Καισάρεια.[9]
Δυτική και Κεντρική Μικρασία είχαν σχεδόν ομοιογενή ελληνικό πληθυσμό που δέχεται από τους πρώτους το χριστιανικό μήνυμα και αναδεικνύει μάρτυρες της πίστης και υπερασπιστές της, στοχαστές που θα συστηματοποιούσαν τη Χριστιανική φιλοσοφία.
Η Μικρασία ήταν η μεγάλη πηγή, απ’ όπου η Βυζαντινή Αυτοκρατορία αντλούσε τα στρατιωτικά, διοικητικά, εκκλησιαστικά στελέχη της.[10] Η Ιωνική γη, ανεπανάληπτη σε ομορφιά, κίνησε στη ροή του χρόνου τη γραφίδα, το χρωστήρα, τη σμίλη, για να την απεικονίσουν. Σήμερα, θ’ αφήσουμε τη φαντασία μας να ταξιδέψει σ’ αλλοτινούς καιρούς, τότε που ανθούσε η ανεπανάληπτη Ιωνική γη. Θ’ αφήσουμε τη γραφίδα Μικρασιατών να μιλήσει. Η Ιωνία, μοσχοβολούσε γιασεμί και λαχταρούσε λευτεριά. Μόνο να σεργιανάς στο «και», στα μπαλβάρια, στους βερχανέδες, «… σου μαλάκωνε η καρδιά, γέμιζε φως, πόθους, θάρρητα»!![11]
Κι άλλη γραφίδα: «Εκείνο το σπίτι που μοσχοβολούσε από καλωσύνη και το πρωϊνό λιβάνισμα, με τα σαλόνια του, και κάτω την αυλή του, πάνω με τα υπνοδωμάτια τα παιγνίδια μας, φαντάζει τώρα παλάτι σε όνειρο παραμυθιού. Και με καλεί όπως η ρίζα καλεί το ύστατο φύλλο της κορυφής…».[12]
«Το δωμάτιο των ‘’κονισματιών’’, όπως το’ λεγαν, δε μου φεύγει από το νου. Έμοιαζε εκκλησιά, φωτεινό, ευρύχωρο, μύριζε λιβάνι. Στον ένα τοίχο, στη γωνιά, πλάι στο παράθυρο, το μεγάλο εικονοστάσι ακουμπούσε σ’ ένα τραπέζι. Πρωτοστατούσαν βέβαιοι οι άγιοι στου σπιτιού».[13] Ο Άι-Στυλιανός, ο Άι-Γιώργης, ο Άι-Γιάννης. Στον άλλο τοίχο της γωνιάς, η μεγάλη θαυματουργή ασημένια Παναγιά και η άλλη η Γλυκοφιλούσα, όπου ήταν κρεμασμένα τα τάματα. Το καντήλι έκαιε μέρα – νύχτα. Ένα μανουάλι με τ’ αγιοκέρια. Εκεί, κάθε βράδυ, τα τρία παιδιά πριν κοιμηθούμε κάναμε την προσευχή μας. Συχνά, ψάχνοντας τη μάνα την εύρισκα εκεί γονατιστή. Καθόμουνα τότε στο σκαλοπάτι αμίλητη και περίμενα. Εκείνη, βγαίνοντας με σήκωνε στα χέρια και μ’ έσφιγγε στην αγκαλιά της.
Τα Χριστούγεννα, στη μέση της κάμαρας έμπαινε το μπρούτζινο μαγκάλι. Σπάνω στα αναμμένα κάρβουνα έβραζαν, τα φώτα νύχτα – μέρα, μήλα καρφωμένα με κανέλλα και γαρύφαλα. Μοσχομύριζε το σπίτι ολόκληρο. Από τα μήλα αυτά πλάθανε το λιβάνι της χρονιάς. Γιατί, η μάνα κάθε μέρα, το πρωινό και στο σούρουπο θύμιαζε τις εικόνες. Ένοιωθε την κατάνυξη μα και το χρέος της χριστιανής. Κάθε φτωχό που χτυπούσε την πόρτα μας, τον κρατούσαμε για φαγητό. Ακόμα και στην Αθήνα (εννοεί μετά τη Μικρασιατική καταστροφή), με λιγοστά τα χρήματα, η συνήθεια αυτή δε στάθηκε βολετό να κοπεί. Δεν ήταν μόνο από καλωσύνη. Ήταν ο σεβασμός για τον αναγκεμένο …».[14] Τα παραπάνω αποτελούν μία μόνο πτυχή, όμως πολύ ενδεικτική της ζωής των Ελλήνων της Μικρασίας πριν από την Καταστροφή.
Για το σύγχρονο Έλληνα, η Ανατολή έχει γίνει μία μνήμη που την αγγίζει από καιρό σε καιρό, σαν τον άνθρωπο που αγγίζει κάθε τόσο με τα δάχτυλά του μία κλεισμένη πληγή».[15] Σαν να μην είχε άδικο ο ποιητής μας Γ. Σεφέρης, όταν ικέτευε.
«Κύριε, βοήθα να θυμόμαστε / πως έγινε τούτο το φονικό / την αρπαγή, το δόλο, την ιδιοτέλεια / το στέγνωμα της αγάπης / Κύριε, βοήθα να τα ξερριζώσουμε».
Κι ο ίδιος αλλού γράφει, αναλογιζόμενος το μεγαλείο του μικρασιατικού ελληνισμού στο χρόνο: «Σ’ αυτά τα μέρη δεν μπορείς να μη συλλογίζεσαι ολοένα στην παλιά ρωμιοσύνη. Τέσσερις ή πέντε αρχαιολογίες στη Μικρασία: προκλασική, κλασική, ελληνιστική, βυζαντινή και η νεοελληνική. Τούτη την τελευταία την αρπάζεις στη στιγμή που βυθίζεται στο χώμα … Ελληνική γλώσσα, εκκλησιές, σπίτια …».
Όσο διαβάζει κανείς τις νοσταλγικές περιγραφές των ξεριζωμένων Ελλήνων της Μικρασίας, τόσο γιγαντώνεται μέσα του το πάθος κι η ελπίδα του ξαναγυρισμού. Συγκινητικές οι αναμνήσεις του γνωστού φωτογράφου Μανώλη Μεγαλοοικονόμου.[16] «Θυμάμαι», γράφει, «την παλιά, την ευτυχισμένη ωραία Σμύρνη, αυτή την πατρίδα τη μοσχοβολισμένη με τα σοκάκια της, τους μαχαλάδες, τις αλάνες και τα «ντουρσέκια», τις σαράντα τέσσερις ωραίες εκκλησίες της, τα θαυμάσια ιδρύματα, όπως την «Ευσέβεια», το «Ομήρειον», την περίφημη «Ευαγγελική της Σχολή», το «Εθνικόν Παρθεναγωγείον», το Πανεπιστήμιο, τα Κοινοτικά «Σπιτάλια» – νοσοκομεία, τα καλλιμάρμαρα μέγαρα…, τους ωραίους «βερχανέδες» με τα ευρωπαϊκά καταστήματα, σαν το «Λούβρο», το «Ορόσδιμπακ», το «Ξενοπούλου» και τόσα άλλα. Πώς να ξεχάσει κανείς τα καταπράσινα προάστιά της, το Βουντζά, το Μπουρνόβα, τον Κουκλουντζά, το Κορδελιό, το Καρατάσι, το Γκιος-Γεπέ, και το Κοκάρ-Γιαλί.
Σαν κύκνοι τα βαποράκια αυλάκωναν τον κόλπο της Σμύρνης και μετέφεραν τους Σμυρνιούς στα εξοχικά τους σπίτια. Αυτή η Σμύρνη ήταν μία μαγεμένη Ανατολή και ταυτόχρονα μία ωραία ευρωπαϊκή – ελληνική πόλη».[17] Ατέλειωτες αναρίθμητες οι αφηγήσεις των Μικρασιατών, που μια ζωή ζουν με τη δυνατή νοσταλγία του ξαναγυρισμού, που αναπνέουν αδιάκοπα γιασεμί από τον Τσεσμέ και βάλσαμο από το Αϊβαλί. Τούτη τη νοσταλγία έπλασε σε στίχο ο Οδυσσέας Ελύτης:
Μικρή πράσινη θάλασσα δεκατριώ χρονώ
Που θα’ θελα να σε υιοθετήσω/ Να σε στείλω σχολείο στην Ιωνία
Να μάθεις μανταρίνι και άψινθο (…)
Μικρή πράσινη θάλασσα δεκατριώ χρονώ/ με τον άσπρο γιακά και την κορδέλλα
να μπεις απ’ το παράθυρο στη Σμύρνη/ Να μου αντιγράψεις τις αντιφεγγιές στην οροφή
Από τα Κυριελέησον και τα Δόξα σοι/ Και με λίγο βοριά λίγο Λεβάντε
Κύμα το κύμα να γυρίσεις πίσω (…)[18]
«… Όταν ο στρατός μας αποβιβαζόταν στη Σμύρνη, την νύμφη του Ερμαίου κόλπου, στις 2 Μαΐου 1919, η ψυχή των Πανελλήνων ριγούσε. Η απελευθέρωση της Ιωνίας, της αιώνιας ελληνικής κοιτίδας, ήταν ένα όνειρο, για το οποίο οι ελληνικές καρδιές χτυπούσαν δυνατά».[19] Πώς βρέθηκαν τόσες σημαίες; Για πότε ετοιμάστηκαν τόσες κονκάρδες; Πού ήτανε τόσον καιρό κρυμμένες οι κεντημένες «Ελλάδες»;
Και τα λουλούδια: Ανθόκηποι, πολύχρωμοι από αμέτρητα πανεράκια. Οι μαθήτριες και όλα τα κορίτσια της Μενεμένης, με γαλανόλευκες κορδέλες, όρθιες πάνω στα τραπέζια και τις καρέκλες, κι απ’ τις δυο μεριές του δρόμου, ραίνανε τους στρατιώτες. Ο ελληνικός στρατός περνάει! Ώσαμε τον ουρανό ακούγονται οι ζητωκραυγές και τα χειροκροτήματα. Χείμαρρος η χαρά πλημμύριζε τη μικρή πολιτεία. Άνδρες, γυναίκες ορμούν, αγκαλιάζουν, ασπάζονται τα φανταράκια. Γενεών προσμονή, αιώνων όνειρα, ελπίδες, λαχτάρες. Όλα έγιναν αλήθεια…».[20]
Κι ύστερα … Κι ύστερα. Έγινε το μεγάλο κακό. Το 1922 συντελέστηκε η τελευταία πράξη του δράματος. Η Μικρασιατική Καταστροφή. Οριακό σημείο της Καταστροφής και σύμβολό της έμεινε στην Ιστορία η Σμύρνη, η ελληνική πρώτη πολιτεία της Μ. Ασίας».[21] Γιατί αυτή καθαγιάστηκε από τον ηρωϊκό και τραγικό συνεπή θάνατο του Χρυσοστόμου. Η Μικρασιατική συμφορά ήταν η μεγαλύτερη που χτύπησε τον Ελληνισμό στις χιλιετίες της ζωής του.
Ο τότε πρόξενος των Η.Π.Α. στη Σμύρνη Τζωρτζ Χάρτον, στο βιβλίο του «The Blight of Asia» («Η κατάρα της Ασίας», Νέα Υόρκη, 1928), τονίζει πως μονάχα η καταστροφή της Καρχηδόνας από τους Ρωμαίους, μπορεί να συγκριθεί με τη συμφορά της Σμύρνης.[22] Και με πύρινα γράμματα γράφτηκαν στην Ιστορία της ανθρωπότητας τούτοι εδώ οι αριθμού 700.000 νεκροί, 1.500.500 πρόσφυγές.[23] Ο πανέξυπνος ηρωϊκός, αδούλωτος μαρτυρικός ελληνικός λαός της Μ. Ασίας, που ανάδειξε τον πιο ένδοξο πολιτισμό σ’ εκείνη τη χώρα, έσκυψε. Αλλά, έσκυψε και γονάτισε με αξιοπρέπεια.[24]
Μέσα σ’ αυτή την αξιοπρέπεια, κρύβεται ένα άλλο μεγαλείο θαυμαστό που θυμίζει παλιές ένδοξες και τραγικές μέρες μιας άλλης ελληνικής πόλεως της Μ. Ασίας. Ο μεγάλος Ρωμαίος επικός ποιητής Βιργίλιος, λέει, πως όταν καιγόταν η Τροία, ο Αινείας ένα πράγμα είχε στο νου του. Να σώσει τους θεούς του, τα ιερά, την οικογένειά του και τις παραδόσεις του. Γι’ αυτό φεύγει φορτωμένος στους στιβαρούς ώμους τον πατέρα του, που κρατεί στα χέρια του εφέτιους θεούς, δίπλα ακολουθεί η σύζυγός του Κρέουσα, σφίγγοντας το χέρι του μικρού γιου του Ασκάνιου, που κρατεί το ιερό. Το μεγαλείο του Αινεία, δεν έλαμψε μονάχα την ώρα της μάχης, άστραψε κυρίως στην ύστατη προσπάθειά του να σώσει τα ιερά και τις παραδόσεις της φυλής του. Και μ’ αυτά σαν πολύτιμο εφόδια να γίνει κατόπιν ο γενάρχης των Ρωμαίων …
Ο Αινείας ξανάζησε το 1922 στην ψυχή των Ελλήνων της Μ. Ασίας. Έφευγαν οι πρόσφυγες της Μικρασίας πεινασμένοι, γυμνοί, μ’ ένα μικρό μπόγο στο χέρι. Αυτό μόνο τους επέτρεπαν οι Τούρκοι να πάρουν μαζί τους. Αλλά σ’ εκείνο τον μπόγο έκρυψε ο καθένας τους ό,τι πολύτιμο είχε. Μία ή δύο εικόνες αγίων, το άγιο λείψανο ενός Μάρτυρα ή τα ιερά σκεύη ενός ναού. Γι’ αυτά μονάχα χτυπούσε η καρδιά τους. Σ’ αυτούς δεν οφείλουμε τάχα το ιερό λείψανο του νεομάρτυρα Αγίου Ιωάννου του Ρώσου απ’ το Προκόπι, τα ιερά λείψανα του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου απ’ την Καρβάλη, τη θαυματουργική εικόνα της Ν. Μηχανιώνας, την εικόνα της Μεγαλόχαρης του Σουμελά κ.α.;[25]
Αλλά κι όταν ήλθαν στην Ελλάδα, δεν έμειναν με σταυρωμένα τα χέρια. Ας είχαν αφήσει εκεί βιος αμέτρητο, πρόσωπα αγαπημένα, νεκρούς άταφους, μανάδες, συζύγους, παιδιά, αδέλφια.[26] Με βουβή αξιοπρέπεια αποδύθηκαν στον αγώνα της αναδημουργίας. Στη ροή των ενενήντα οκτώ χρόνων που πέρασαν από τότε, η ζωή τους ξαναβρήκε το ρυθμό και την αισιοδοξία της. Έδωσαν στην Ελλάδα με το παραπάνω, όσα εκείνη έκανε γι’ αυτούς, στα πρώτα χρόνια της προσφυγιάς. Όλοι οι τομείς της ζωής μας, απ’ τα νεοελληνικά γράμματα ως το εμπόριο, οφείλουν πάρα πολλά στο πνεύμα, στην εργατικότητα, στη συνειδητή πίστη, στην αμετακίνητη προσήλωση στις παραδόσεις, στη δημιουργική ανησυχία των Ελλήνων της Ιωνίας, της Αιολίας, της Καππαδοκίας, του Πόντου …».[27]
Απ’ τη γενιά εκείνη που ήταν το κατάπικρο ποτήρι της προσφυγιάς, λίγοι ζούν σήμερα[28]. Αν τους κοιτάξεις σε ανυποψίαστο χρόνο στα μάτια, σίγουρα θα δεις στο βάθος τους βουβή μία θλίψη. Θα διακρίνεις τον πόνο του ξεριζωμού κι ας έχουν περάσει 75 ολόκληρα χρόνια από τότε.
Αν όμως επιμείνεις στο κοίταγμα, τότε θα προσκρούσεις στο τείχος της αξιοπρέπειας και της περηφάνειας, που δεν επιτρέπει διείσδυση στα ενδότερα. Αυτά, ο κάθε Μικρασιάτης τα κρατάει ολότελα δικά του. Τα ζει με τον τρόπο του και τις αναμνήσεις του. Ίσως, γιατί διαισθάνεται, πως δεν μπορείς να καταλάβεις ποιος ήταν, τι είχε, τι έχασε, τα πλούτη του, τη δόξα, το όνειρο της φυλής, την πατρίδα, όχι όμως και την ελπίδα του ξαναγυρισμού.[29]
Ευχηθείτε να χαλκευτούν η πίστη κι η ελπίδα μας κι ας γίνουν προσευχή, ώστε ν’ αξιωθούμε να ταξιδέψουμε το στερνό καράβι που περιμένει ν’ ανοίξει τα πανιά του και πάλι για την Ιωνική, όπως το τόνισε σε στίχους ο Γ. Αθάνας.
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: [1] Ι. Παπανούτσος, «Πρακτική Φιλοσοφία», σ. 282., [2] Τάσος Λιγνάδης, Καταρρέω, Αθήνα 1989, σ. 192., [3] Νικολάου Π. Βασιλειάδη, Για την Ελευθερία, Αθήνα 1982., [4] ο.π., [5] Βλ. το χρονικό της εκστρατείας, Μικρασία 1919 – 1922. Έκθεση φωτογραφίας από το Αρχείο της ΕΡΤ στο Πνευματικό Μουσείο του Δήμου Αθηναίων, Αθήνα 1992, σ. 61., [6] Βλ. σχετικά, Ο Ξεριζωμός, έκδοση Ινστιτούτου Ιστορικών Μελετών, Αθήνα 1985, σ. 8., [7] ο.π., [8] ο.π., [9] ο.π., [10] ο.π., [11] Βλ. Διδώ Σωτηρίου, Η Σμύρνη, 1982, χ.α.σ., [12] Βλ. Ιωάννας Τσάτσου, ο.π., χ.α. (αντί προλόγου)., [13] Βλ. Ίδιας, ο.π., Ο αδελφός μου Γιώργος Σεφέρης, (γ΄ έκδοση), χ.χ.σ. 14., [14] Βλ. Ιωάννας Τσάτσου, ο.π., [15] Laurence Durrel, Σμύρνη, 1982, χ.α.σ., [16] Μανώλη Μεγαλοοικονόμου, Σμύρνη, χ.α.σ., ο.π., [17] ο.π., [18] Οδυσσέα Ελύτη, Σμύρνη, ο.π., [19] Βλ. Νικ. Βασιλειάδη,, Για την Ελευθερία, Αθήνα, 1987, σ. 182., [20] Βλ. Ιφιγένειας Χρυσοχόου, Σμύρνη, χ.α.α., ο.π., [21] Βλ. Rene Puaux, Οι τελευταίες ημέρες της Σμύρνης, Αθήνα 1993, Μετάφραση Ντίνας Νίκου, σ.15, [22] Βλ. Δημ. Φωτιάδη, Σμύρνη, ο.π., χ.α.α., [23] ο.π., [24] Βλ. Νικ. Βασιλειάδη, ο.π., σ. 190 – 191., [25] Βλ. Νικ. Βασιλειάδη, ο.π., σ. 191., [26] Βλ. ίδιος, ό.π., σ. 191 – 192., [27] Βλ. ίδιος, ό.π., σ. 192 – 193., [28] Βλ. Περιοδικόν «Η Δράσις μας», Αύγουστος – Σεπτέμβριος 1992, τεύχος 200, σ. 156., [29] Βλ. Η χαρά από τη Δύση, Περιοδικόν «Η Δράσις μας», ο.π., σ. 198.
Με κατάνυξη εορτάστηκε ο θρίαμβος της Ορθοδοξίας, η "απαξ τοις αγίοις παραδοθείσα" πίστη του Χριστού, έναντι του πολυκέφαλου τέρατος των αιρέσεων δια των οποίων ο αντίδικος πολέμησε και πολεμά την Εκκλησία.
Στους Ιερούς Ναούς της Γνησίας Ορθοδόξου Εκκλησίας τελέστηκε η Θεία Λειτουργία ή η Ιερά Ακολουθία κι ακολούθησε η ανάγνωση του Συνοδικού της Αγίας Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου κατά των αιρετικών εικονομάχων και πασών των αιρέσεων καθώς και η Λιτάνευση των Ιερών Εικόνων, όπου κατέστη δυνατόν.
Φέτος οι συνθήκες ήταν αρκετά καλύτερες από πέρσι που οι εκκλησίες ήταν επισήμως κλειστές για το κράτος αλλά ευελπιστούμε σύντομα να υπάρξει και η παλαιότερη λαμπρότητα που αξίζει στην ομολογιακή αυτή ημέρα. Ενδεικτικά αναφέρουμε τις κάτωθι περιοχές:
ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΤΩΝ ΓΝΗΣΙΩΝ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ
Ιερά Μονή Παναγίας Γαλακτοτροφούσσας Κοφίνου Λάρνακας, πνευματικόν κέντρο της Κυπριακής Γνησίας Ορθοδόξου Εκκλησίας. Ιερούργησε ο Έξαρχος της Εκκλησίας μας στην Κύπρο, Σεβ/τος Μητροπολίτης Μεσσηνίας κ. Ιάκωβος βοηθούμενος υπό του Ιεροδιακόνου π. Χριστοφόρου.
ΣΤΗΝ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ Γ.Ο.Χ. ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΡΙΔΟΣ
Μητροπολιτικός Ιερός Ναός Ευαγγελιστού Ματθαίου Μάνδρας Αττικής. Ιερούργησε ο οικείος Ποιμενάρχης, Σεβ/τος Μητροπολίτης Αττικής κ. Κοσμάς.
ΣΤΗΝ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ Γ.Ο.Χ. ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ
Ιερά Μονή Τιμίου Σταυρού Καλαμάτας. Ιερούργησε ο Παν/τος Ιερομόναχος π. Αθανάσιος Κιτσαντάς και έψαλλε ο χορός των Μοναζουσών.
Με έκπληξη και θλίψη, αναγνώσαμε άρθρο υπέρ του Κύριλλου Λούκαρη και της "Ομολογίας" του από τον Φλωριναίο κ. Ν. Μάννη, ο οποίος τυγχάνει στέλεχος της Φλωρινικής Παρατάξεως του Πατρίου Ημερολογίου υπό τον "αρχιεπίσκοπο" κ. Καλλίνικο Σαραντόπουλο. Δεν ήταν πρόθεση μας να ασχοληθούμε αλλά ο αρθογράφος του "Κρυφού Σχολείου" διακατάχεται από ολοφάνερο μίσος κατά των Γνησίων Ορθοδόξων ("Ματθαιϊκών") και αναζητά συχνά το παραμικρό για να επιτεθεί και να τους συκοφαντήσει. Έτσι, ταυτιζόμενος ιδεολογικά με τους Οικουμενιστικούς Κύκλους Φαναρίου- Αλεξάνδρειας αλλά και με τους Προτεστάντες (!) μας εξυβρίζει ως "αγιομάχους", "υπερζηλωτές", "σχισματικούς" κ.α. Μάλιστα ενώ ανήκει στο σχίσμα του 1937, μας αναφέρει πονηρώς ότι είμαστε μία εκ των 10 "ματθαιϊκών" παρατάξεων! Παρακαλούμε να κάνει τον κόπο να αναφέρει τις 10 παρατάξεις που φαντάζεται και μετά να καταμετρήσει τις Φλωρινικές, Αυξεντιακές και λοιπές αδέσποτες που δεν τολμά "γιατί δεν έχει περισσότερα στοιχεία" ή μάλλον γιατί ξεχνάει από σκοπιμότητα... Τους αληθινούς Αγίους που "επί ματαίω" τους αναφέρει, δεν τους αγίασε η αναγνωρισή τους από τους Οικουμενιστές αλλά (η αναγνώριση της αγιότητας τους) από τον Ορθόδοξο λαό και μάλιστα καθιερώθηκαν αμέσως μετά την κοίμησή τους ως Άγιοι στην συνείδηση του Ορθοδόξου πληρώματος. Η Φλωρινική Σύνοδος είναι υπεύθυνη και υπόλογη για τον μη έλεγχο τέτοιων ανεξέλεγκτων και συκοφαντικών καταστάσεων διακήρυξης οικουμενιστικών πλανών και προώθησης στον Προτεσταντισμό. Ανάλογες πεπλανημένες θέσεις για εκκλησιολογικά, εικονολογικά κ.α. ζητήματα παραμένουν σκανδαλωδώς χωρίς έλεγχο. Ποιους εντάσσει με το "εμείς" δημοσίως ο κ. αρθρογράφος; Ολόκληρη την παράταξή του ή τον εαυτό του και τους ομόφρονές του; Είναι εξοργιστική η προπαγάνδα που κάνει για την ΠΡΟΤΕΣΤΑΝΤΙΚΗ "Ομολογία" Λούκαρη, η οποία έχει αναθεματιστεί από την Αγία Ορθόδοξη Εκκλησία. Μας την παρουσιάζει ως παρερμηνευμένη και παρεξηγημένη! Κατωτέρω αναδημοσιεύουμε τα πλέον επίμαχα σημεία στην απλή Ελληνική όπως την δημοσιεύουν περιχαρώς οι αιρετικοί Ευαγγελικοί της Ελλάδος. Όποιος γνωρίζει απλά ελληνικά και έχει την Ορθόδοξη πίστη απλού παιδιού Κατηχητικού, μπορεί να καταλάβει γιατί βάθος πλάνης, κακοδοξίας και υπερηφάνιας μιλάμε. Ο Λούκαρης δεν τόλμησε να την αποκηρύξει γραπτώς ποτέ ενώ του δόθηκαν ευκαιρίες. Σταματούμε εδώ ενώ πολλά περισσότερα μπορούσαμε να γράψουμε.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Με μπλε γράμματα είναι το πρωτότυπο κείμενο της αιρετικής Ομολογίας διότι κάποιοι αμετανόητοι άνθρωποι υπερασπίζονται τις προτεσταντικές πλάνες και προσπαθούν να τις αποδείξουν Ορθόδοξες! Η γλώσσα του πρωτότυπου είναι αρκετά απλή και μπορεί να διαπιστωθεί ότι το νεοελληνικό κείμενο δεν είναι ερμηνεία αλλά απλή μετάφραση/ απόδοση στην σύγχρονη γλώσσα μας. Επίτηδες χρησιμοποιήθηκε το κείμενο που δημοσιεύουν οι αιρετικοί Ευαγγελικοί για να δειχθεί ολοφάνερα πόσο τους αναπαύει και τους χαροποιεί η αιρετική αυτή Ομολογία. Μελετητές, ακόμη και αυτοί που συμπαθούν και τιμούν τον Λούκαρη, παραδέχονται είτε ως νόθο το κείμενο, είτε ότι χρησιμοποιήθηκε το ονομά του εν γνώσει για πολιτικούς σκοπούς (επικρατέστερο). Προφανώς οι υπερασπιστές του αιρετικού αυτού κειμένου και της "αγιότητας" του Λούκαρη, έχουν άλλες σκοπιμότητες και επιμένουν στην αμετανόητη υπεράσπιση των κακοδοξιών αυτών. "Αἱρετικὸν ἄνθρωπον μετὰ μίαν καὶ δευτέραν νουθεσίαν παραιτοῦ, εἰδὼς ὅτι ἐξέστραπται ὁ τοιοῦτος καὶ ἁμαρτάνει ὢν αὐτοκατάκριτος" (Τιτ. Γ',10-11).
Η ομολογία Πίστεως του Κύριλλου Λούκαρι (στα νέα Ελληνικά)
Ο Κύριλλος Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, προς όσους ρωτούν και ζητούν να μάθουν για την πίστη και τη θρησκεία των Γραικών (Ελλήνων) δηλαδή της Ανατολικής Εκκλησίας, τι δηλαδή πιστεύει για την Ορθόδοξη πίστη, εξ ονόματος όλων των Χριστιανών εκδίδει αυτή τη συνοπτική ομολογία για να μαρτυρήσει και ενώπιον του Θεού και μπροστά στους ανθρώπους, με ειλικρινή συνείδηση, χωρίς καμιά προσποίηση.
Κεφάλαιο 2΄: ...Άλλωστε η μαρτυρία της Αγίας Γραφής είναι πολύ ανώτερη απ’ αυτήν που έχει η εκκλησία. (Η προτεσταντική πλάνη ότι η Γραφή είναι πάνω από την Εκκλησία του Χριστού. Η Αγία Γραφή γράφτηκε για τα μέλη της Εκκλησίας και από τα ΜΕΛΗ της Εκκλησίας! Μέσα στην Ορθόδοξη Εκκλησία ερμηνεύεται ορθά η Αγία Γραφή και ο πιστός δεν πέφτει σε αιρέσεις. )
Κεφάλαιο 3': Πιστεύουμε ότι ο άκρως αγαθός Θεός (Πανάγαθος) εξέλεξε προ καταβολής του κόσμου αυτούς που προορίζει για τη δόξα, χωρίς να αποβλέπει στο ελάχιστο στα έργα τους, ούτε σε καμιά άλλη αιτία που οδηγεί στην εκλογή αυτή, παρά στην εύνοια, στο Θείο έλεος. Με τον ίδιο τρόπο απέρριψε προ καταβολής κόσμου αυτούς που απέρριψε. Και γι’ αυτή την απόρριψη αν κάποιος κοιτάξει στην απόλυτη δύναμη και εξουσία του Θεού, θα βρει ότι αναμφίβολη αιτία είναι το Θείο θέλημα. (Εδώ έχουμε την πλάνη του απόλυτου προορισμού!)
Κεφάλαιο 8': Πιστεύουμε ότι ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός κάθεται στα δεξιά του Πατρός, και μεσιτεύει για μας αφού είναι ο μόνος αληθινός και γνήσιος αρχιερέας και μεσίτης. (Υποβιβάζει τον Θεάνθρωπο Ιησού Χριστό, τον σεσαρκωμένο Λόγο της Αδιαιρέτου και Ομοουσίου Αγίας Τριάδος σε μεσίτη προς τον Θεό Πατέρα. Η αιρετική πλάνη της "Υποταγής" και άρα της ανισότητας του Χριστού προς τον Θεό Πατέρα. Σημειώνουμε νεωτέρως ότι δεν αγνοούμε την φωνή του Θείου Παύλου "εἷς γὰρ Θεός, εἷς καὶ μεσίτης Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων, ἄνθρωπος Χριστὸς Ἰησοῦς (Α Τιμ. 2,5) η οποία αναφέρεται στην υποστατική ένωση των δύο φύσεων στο πρόσωπο του Θεανθρώπου. Οι αιρετικοί Προτεστάντες παρεμηνεύουν το εδάφιο, εμφορούμενοι από αντιΤριαδικές αιρέσεις (Ουνιταριστές, Χιλιαστές, Γιαχωβάδες κλπ.). Ο Ιησούς Χριστός είναι ο ΜΟΝΟΣ Μεσίτης με ΑΠΟΛΥΤΗ έννοια. Αυτό δεν αποκλείει την ύπαρξη μεσιτών με σχετική έννοια όπως οι Άγιοι και οι Άγγελοι του Θεού. Πολύ σωστά μας κατατοπίζει η μελέτη του αξιότιμου Θεολόγου κ. Χρήστου Σαλταούραhttps://www.pentapostagma.gr/ekklisia/pneymatika-ofelima/3915185_oi-mesiteies-ton-agion
Κεφάλαιο 12':Γιατί είναι αληθινό και βέβαιο ότι στην πορεία της η Εκκλησία μπορεί να αμαρτήσει και να διαλέξει το ψέμα αντί για την αλήθεια. (Η Εκκλησία του Χριστού ως Σώμα του Θεανθρώπου είναι ΑΛΑΘΗΤΟΣ και άσπιλος. Οι άνθρωποι αμαρτάνουν, ανεξάρτητα από το αξιωμά τους! Βλασφημούν την Αγία Εκκλησία του Χριστού ως πλανεμένη κατά καιρούς. Να πως οδηγήθηκαν στις χιλιάδες αιρέσεις με τρανσέξουαλ παπάδες και παπαδίνες.)
Κεφάλαιο 13': Πιστεύουμε ότι τα ευαγγελικά μυστήρια στην εκκλησία είναι αυτά που ο Κύριος παρέδωσε στο ευαγγέλιο, και είναι δύο, γιατί τόσα μας παραδόθηκαν και ο νομοθέτης δεν μας έδωσε περισσότερα. Αυτά αποτελούνται από λόγο και στοιχείο, και είμαστε βέβαιοι ότι είναι σφραγίδες των υποσχέσεων του Θεού και φορείς χάριτος. (Καταργούν τα 5 εκ των 7 Μυστηρίων που υπάρχουν στην Εκκλησία του Χριστού! Η Ιερωσύνη, το Χρίσμα, ο Γάμος, η Εξομολόγηση, το Ευχέλαιο, όλα στην Αγία Γραφή εδράζονται και παραδόθηκαν από τους Αγίους Αποστόλους και του Διαδόχους τους όπως του δίδαξε το Πανάγιο Πνεύμα την ημέρα της Πεντηκοστής που ιδρύθηκε η Εκκλησία ιστορικώς. Αν είναι δυνατόν "Ορθόδοξος" Πατριάρχης να βλασφημεί την Αρχιερωσύνη του και τα Μυστήρια που τελεί!)
Κεφάλαιο 16': Όσο για το να βαπτιστεί κανείς για δεύτερη φορά, δεν έχουμε τέτοια εντολή, για αναβαπτισμό. Γι’ αυτό οφείλουμε να απέχουμε από ένα τέτοιο ατόπημα. (Προφανώς οι Αιρετικοί Προτεστάντες δεν επιθυμούν την Κανονική βάπτιση όσων αποκηρύττουν τις αιρέσεις της Διαμαρτύρησης)
Κεφάλαιο 17': Όμως αυτό που η πίστη μας παρουσιάζει και προσφέρει δεν είναι η εφευρεθείσα μετουσίωση που διδάσκει (της Θείας Κοινωνίας!). (Εφεύρεση η μετουσίωση των Αχράντων Μυστηρίων!)
Την ομολογία αυτή την γράψαμε πρώτα στα Λατινικά και τώρα την μεταφράσαμε κατά λέξιν στην δική μας γλώσσα, όπως είναι στο λατινικό πρωτότυπο στο οποίο γράψαμε με συντομία χωρίς να επεκταθούμε στο θέμα, όπως ίσως απαιτούσε η περίσταση. Αλλά ας φυλαχτεί αυτό τώρα. Σε λίγο συν Θεώ, θα φροντίσουμε ώστε να μάθει ο καθένας πως η πίστη μας είναι εκείνη που μας παρέδωσε ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός και κήρυξαν οι απόστολοι και δίδαξε η Ορθοδοξία. Επειδή μερικοί ορθόδοξοι ρώτησαν τη γνώμη μας για μερικά άρθρα και ζήτησαν να την εκδώσουμε. Γι’ αυτό προσθέσαμε στα ανωτέρω τα ακόλουθα όπως βλέπετε. (ενδεικτικά)
Ότι διδασκόμαστε από την Αγία Γραφή που λέει απλά «Δεν θα κατασκευάσεις για σένα είδωλα και κανενός είδους ομοίωμα που να αντιπροσωπεύει οτιδήποτε βρίσκεται ψηλά στον ουρανό ή εδώ κάτω στη γη. Δεν θα τα προσκυνάς ούτε θα τα λατρεύεις» γιατί οφείλετε να λατρεύετε όχι την κτίση αλλά το Κτίστη και Ποιητή του ουρανού και της γης, κι εκείνον μόνο να προσκυνάτε. Απ’ αυτό είναι φανερό ότι δεν αποβάλλουμε τις εικόνες που είναι επίσημη τέχνη, αλλά έχουμε εικόνες και του Χριστού και των αγίων για όσους το επιθυμούν. Απορρίπτουμε όμως τη λατρεία και την πίστη σ’ αυτές επειδή απαγορεύεται από το Άγιο Πνεύμα στην Αγία Γραφή, για να μη κάνουμε το λάθος και αντί να προσκυνήσουμε τον Κτίστη και Ποιητή, να προσκυνούμε χρώματα, τέχνη και κτίσματα. Και όποιον πιστεύει κάτι διαφορετικό τον θεωρούμε άθλιο που έχει βαθύ σκοτάδι στο μυαλό και την καρδιά του πωρωμένη. Και είναι προτιμότερο να υποτάσσεται κανείς στις εντολές του Θεού παρά στις ματαιολογίες των ανθρώπων. (Η προσκύνηση των Αγίων Εικόνων, το δόγμα της Εκκλησίας που διατρανώθηκε με την Ζ' Οικουμενική Σύνοδο, παρουσιάζεται κάτι το προαιρετικό! Προαιρετική Εικονομαχία που χαρακτηρίζεται, εμμέσως πλην σαφώς, "ανθρώπινη ματαιολογία"!)
