ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ
ΚΥΡΟΥ ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΥ ΤΟΥ Γ' (1713 – 1791)
ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΠΙΚΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ
Τῶ αὐτῶ (Ἀνανία) κατά τῶν αὐτῶν (Λατίνων).
Τό παρ’ ἡμῖν πασχάλιον ἀσύστατον οὐκ ἔστιν, ὡς καταφλυαρεῖ αὐτός ὁ δυσσεβής Λατῖνος, ἀλλ’ ὡς ἀκόλουθον αὐτό τοῖς ὁρισθεῖσιν ὅροις n πατέρων ἱερῶν ἡμῶν, μένει ὀρθόν ἀεί τε καί εἰς αιῶνας σταθερόν διαμενεῖ ἐκεῖνο. ἕως περ οἱ ἥν ἔλεγε τάξιν διαφυλάξει σῶαν, ἀπαρασάλευτον, ἀρίστως ἐσκεμμένην πατράσι θείοις τοῖς ἡμῶν, ὧνπερ οὐδείς τῶν νῦν γε οὔτε οἶδε έπιστήμην τήν τῆς ἀστρονομίας κατ’ ἐκείνους πολυμαθεῖς, οὔτε ἁγιωσύνην ἔχει καί καθαρότητα, πλήν εἰ μή που δοκήσει τά δ’ ἄλλα φίλτατε εἰσί μακράν τῆς ἀληθείας τοῦ Πάσχα γάρ διορισμῶν τεσσάρων ὑπαρχόντων πρῶτος αὐτῶν ἐντέλλεται, ὡς δεῖ τελεῖν τό Πάσχα, μετά γε τήν ἑαρινήν φίλε ἰσημερίαν ὁ δεύτερος, ὡς μή αὐτήν τῆς τελετῆς ἡμέραν ἐκείνης ἰουδαϊκῆς, τοῦ φάσκα τῶν Ἑβραίων ὁ τρίτος ὅτι οὐχ ἁπλῶς μετά ἰσημερίαν, ἀλλά πρώτην πανσέληνον τήν μετ’ ἰσημερίαν ὁ τέταρτος ὅτι γε καί μετά τήν ἡμέραν τῆς πανσελήνου παρευθύς τῆ πρώτη ἑβδομάδι ὅθεν οὐδείς ὅλων βροτῶν ἐκείνους νομισάτω πατέρας παναρίστους τε διέλαθε καί θείους τό λάθος τοῦτο τό δοκοῦν ἵνα παρά τῶν νῦν γε κρείττονος διορθώσεως ἐν τύχη ἀστρονόμων τῆ γάρ Κυρίου χάριτι ἀπό πρώτης συνόδου καί ἕως γε τῆς σήμερον ἂεί Πάσχα τό θεῖον γίνεται μετά νομικόν, καί ἐν Κυριακῆ γε, καί σύγχυσιν οὐκ ἔγνωμέν τινά μέχρι τῆς δεῦρο ἵν’ εἰς διόρθωσιν αὐτοῦ ἡμεῖς γε ἀναστῶμεν διετυπώθη γάρ καλῶς ἁγίοις τοῖς πατράσι, καί διαμένει ἄπταιστον ἀεί καί εἰς αἰῶνας κακῶς δέ ἀφηρέθησαν παρά τῶν ἀστρονόμων τῶν νῦν Ρώμης τῆς παλαιᾶς αἱ ἡμέραι παρ’ Ὀκτωβρίου τοῦ μηνός πρός γάρ τοῖς ἄλλοις πᾶσι καί σύγχυσιν ἐν ἑαυτῶ τό νέον περιέχει αὐτῶν τό ὡρολόγιον, ἀνατροπήν τε ἔτι ἐπαναθεωρούμενον εἰ γάρ δι’ ὅλων χρόνων τεσσάρων καί τριάκοντα ἅμα τοῖς ἑκατόν γε νυχθήμερον συνάγουσιν ἕν οἱ ἀστρονομοῦντες εὔδηλον τοίνυν ὅτι γε ἀπό πρώτης συνόδου δύο καί τεσσαράκοντα κ’ ἔτι τετρακοσίων πρός δέ χιλίων τε ἐτῶν ἄχρι νῦν διελθόντων ὡς δέκα καί ὀκτώ ἐτῶν σύν τοῖς τριακοσίοις τό πρῶτον ἀπό τοῦ Χριστοῦ προπαρεληλυθότων μέχρι πρώτης συνάξεως τῆς ἐπί Κωνσταντίνου ἐξαιρουμένων ἑκατόν ἑπτά καί ἑβδομήντα ἀφ’ οὗ τό ὡρολόγιον ἐγένετο Λατίνων ἡμέραι μόνον έννέα συνάγονται καί δέκα ὧραι παρά μισήν στιγμή, καί ἔτι λείπεταί τι εἰ δέ δι’ ἑκατόν ἐτῶν καί εἴκοσι ὡς ἄλλοι λέγουσιν ἕν νυχθήμερον γενήσεται καί ἔσται, ἡμέραι δέκα ἔσονται, πρός δέ καί ὧραι δέκα, καί πλεονάζει ὡς ὁρᾶς ἐπισφαλῆ δέ ταῦτα ἀλλά καί τούς δεινούς ἐμπείρους ἀστρονόμους τόν Πτολεμαῖον δηλαδή καί ἄλλους ἐσφαλμένον εὑρίσκονται ταῦτα τῶν νῦν, ἐν γάρ τριακοσίοις χρόνοις ἐκεῖνοι κι’ ἔτι πρός ἕν τινῶν νυχθημέρων συνάγεσθαι ἀποφαίνονται μάλιστ’ ὁ Πτολεμαῖος οὐκ ἀπό τῆς κινήσεως τοῦτο τῆς τοῦ ἡλίου, ποιεῖται γάρ τήν κίνησιν ἐκεῖνος ὁμαλήν τε καί ὅλως ἀπαράκλιτον, ἀλλά γίνεται τοῦτο παρά τήν ἀπαρίθμησιν τῶν ἡμερῶν τοῦ χρόνου καί κατά τούτους γίνονται τέσσαρες δή ἡμέραι, καί ὧραι πέντε καί στιγμαί δύο καί δέκα μόνον. ἀπό τῆς κατά Νίκαιαν συνόδου τῆς μεγίστης, μέχρι ἐτῶν τῶν ἄνωθεν προαπηριθμημένων ἀναμεμετρημένων οὖν τούτων τοιουτοτρόπως καί τῆ σοφία τῆ τῶν νῦν Ἑλλήνων καί ἀρίστων ἔτι τε ἀναδείκνυται, ὡς ἔξω παντός λόγου οἱ ἀστρονόμοι παλαιᾶς ἐξέβαλον τῆς Ρώμης τοῦ ‘Οκτωβρίου τοῦ μηνός τάς δέκα τάς ἡμέρας ἵνα φανῶσιν ὡς δοκεῖ μόνον γε τοῖς ἀνθρώποις ποιεῖν τί δόξης ἕνεκα κενῆς τε καί ματαίας ὑπάρχον βέλτιον αὐτοῖς τοῦ μή καινοτομεῖν τε καί τοιαῦτα μεταποιεῖν, καί στάσεως μεγίστης ταῖς ἐκκλησίαις γίνεσθαι αἰτίους τοῦ Κυρίου ἤ κἄν γε τούτων ἕνεκα τοῦ μή βίαν ἐπάγειν ὡς τό τ’ αὐτό ὑπέφερον εἰδέτι πλατυτέραν διδασκαλίαν ἀγαπᾶς περί ὡρολογίου ἴδε είς βίβλον σεβαστοῦ τήν τοῦ Τραπεζουντίου ἴδε Ματθαῖον Βλάσταριν, ἴδε καί Βαλσαμῶνα ἴδε καί τό κανόνιον τῆς πρώτης τῆς συνόδου καί τόν κανόνα τόν αὐτῆς, οὕς πάντας ἀποβλήτους τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἀκοινωνήτους τούς παραλύειν θέλοντας, καί τούς κατατολμῶντας, τούς ὅρους καί ἀπόφασιν συνόδου τῆς ἁγίας μεγάλης οίκουμενικῆς τῆς ἐν Νικαίᾳ πόλει συγκροτηθείσης εὐσεβῶς ὑπό τοῦ Κωνσταντίνου εὐσεβεστάτου ἄνακτος περί τοῦ θείου Πάσχα, καί τέλος ἴδε σύνοδον τήν κατ’ ὠρολογίου ἤτοι κατά λατινικοῦ νέου καλενδαρίου, τήν γεγονυῖαν εὐσεβῶς ἐπί Ἱερεμίου τοῦ Κωνσταντινουπόλεως, καί τούς κανόνας ταύτης καί γράμμα τό ἀποσταλέν πρός τόν Φιλαδελφείας καί τούς ἐφόρους τοῦ Ναοῦ ἁγίου Γεωργίου. καί ἄφες τόν νεκρόν αὐτόν νεκρούς τούς τούτου θάπτειν καί πρᾶξιν τήν συνοδικήν τήν τότε γεγονυῖαν, περί ἀποβολῆς αὐτῶν νέου καλενδαρίου καί ἐκ τούτου γνώσει ἀκριβῶς ὅτι γε οἱ Λατῖνοι ἀπώλεσαν πασχάλια τά τούτων καί τήν πίστιν τήν εὐσεβῆ καί πατρικήν καί ὀρθοδοξοτάτην, καινοτομίαις ταῖς αὐτῶν μεγίσταις βλασφημίαις, ταῖς εἰς τό πνεῦμα, καί υἱόν διό μετά τῶν πρώτων συντάττονται αἱρετικῶν, καί σύν ἐκείνοις ἅμα παραδοθήσονται πυρί ἐσχάτω αἰωνίῳ οἷς μεθ’ ἡμῶν καί σύ εἰπέ εὐαγγελιζομένοις παρ’ ὅ γε παρελάβομεν ἀνάθεμα πολλάκις, ρῖψον φιλίαν τήν αὑτοῦ, μή λάμβανε εἰς οἶκον, μήτε χαίρειν λέγε αὐτῶ φέροντι ἀλλοτρίαν διαδασκαλίαν, διδαχήν Χριστοῦ μου ἐναντίαν Θεός δέ ὁ δυνάμενος τά πάντα καί σόν φίλον παρασκευάσειεν αὐτοῦ τήν πλάνην ἐπιγνῶναι, ἡμᾶς δέ ἀπαλλάγειε τῶν τούτων ζιζανίων, καί οἷα σῖτον καθαρόν πάντας εἰς ἀποθήκας συνάξειε τάς ἑαυτοῦ ἡμᾶς τούς ὀρθοδόξους.
ΠΗΓΗ: «ΟΙ ΘΕΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΥ Γ΄ (1713-1791) ΚΑΙ ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΤΟΥ. ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΟΛΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ» (ΛΑΡΙΣΑ 2000). Μελέτη του Διδάκτορος Θεολογίας- Οικονομολόγου κ. Αθανάσιου Χρυσοβέργη.
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΠΡΟΣ ΤΟ ΑΠΛΟΥΣΤΕΡΟ
Προς τον
Ανανία κατά των Λατίνων.
Το δικό μας (των Ορθόδοξων) πασχάλιο
δεν είναι αβάσιμο, όπως φλυαρεί πολύ αυτός ο ασεβής Λατίνος, αλλά ακολουθεί αυτό όσους όρους ορίσθηκαν από τους Αγίους Πατέρες μας, μένει ορθό πάντα και στους
αιώνες σταθερό εκείνο παραμένει. Ώστε ως τώρα οι θείοι Πατέρες μας διαφύλαξαν
σωστή την τάξη, απαρασάλευτη, άριστα σχεδιασμένη από τους πατέρες μας, ενώ
κανείς από τους τωρινούς δεν γνωρίζει την επιστήμη της αστρονομίας όπως εκείνοι
οι πολυμαθείς, ούτε έχουν αγιοσύνη και καθαρότητα
(ψυχής), εκτός από αυτά που (αυτός) νομίζει.
Όλα τα άλλα αγαπητέ είναι μακριά από την αλήθεια (καθώς) για το Πάσχα υπάρχουν
τέσσερις διορισμοί: Ο πρώτος από αυτούς εντέλλεται, πως πρέπει να τελούμε το
Πάσχα, μετά την εαρινή ισημερία φίλε. Ο δεύτερος, να μην τελούμε την ίδια
ημέρα, την ιουδαϊκή, το Πάσχα των Εβραίων. Ο τρίτος ότι όχι απλώς μετά την
ισημερία, αλλά την πρώτη πανσέληνο μετά την ισημερία. Ο τέταρτος ότι και μετά την
ημέρα της πανσελήνου παρευθύς την πρώτη εβδομάδα. Λοιπόν κανείς από αυτούς τους
θνητούς (βροτούς) μη νομίζουν ότι ο
πανάριστοι και θείοι πατέρες έκαναν
λάθος, τo λάθος αυτό το νομίζουν για να επιτύχουν μεγαλύτερη διόρθωση
από τους σημερινούς αστρονόμους. Με τη χάρη του Κυρίου και σύμφωνα με την Πρώτη
Σύνοδο και έως σήμερα πάντα το θείο Πάσχα γίνεται μετά το νομικό, και ημέρα
βέβαια Κυριακή, και σύγχυση δεν γνωρίσαμε καμία μέχρι τώρα ώστε να προβούμε σε διόρθωση αυτού. Εμείς, λοιπόν, πιστεύουμε
ότι καλά διατυπώθηκε από τους Αγίους
Πατέρες, και διαμένει χωρίς λάθος πάντα
και σε όλους τους αιώνες. Κακώς μάλιστα αφαιρέθηκαν τώρα από τους αστρονόμους
της παλαιάς Ρώμης οι ημέρες από τον Οκτώβριο μήνα που συν τοις άλλοις αφ' εαυτού υπάρχει σύγχυση στο νέο αυτών ημερολόγιο,
ανατροπή και ακόμη συνεχώς αναθεωρούμενο.
Και αν με όλους τους χρόνους τριάντα τέσσερεις (34) και ακόμη εκατό νυχθήμερα συνάγουν
σε ένα οι διατρίβοντες την αστρονομία γίνεται ολοφάνερο ότι από την Πρώτη (Οικουμενική) Σύνοδο προ 1442
ετών έως τώρα που παρήλθαν, όπως και 318
ετών από την γέννηση του Χριστού, που πέρασαν πριν, μέχρι την πρώτης σύναξη που
έγινε επί Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου, εξαιρουμένων 177 ημερών αφότου έγινε το ημερολόγιο των Λατίνων
(Παπικών) μόνον εννέα και δέκα ώρες παρά μισή στιγμή μαζεύονται, και ακόμη κάτι υπολείπεται. Εάν, όπως άλλοι
λένε, με 120 έτη θα γίνει ένα νυχθήμερο (24ώρο) και θα γίνει, θα υπάρξουν δέκα ημέρες,
και ακόμη δέκα ώρες, και πλεονάζουν καθώς βλέπεις ως επισφαλή αυτά αλλά και
τούς δεινούς, εμπείρους αστρονόμους, τον Πτολεμαίο δηλαδή και άλλους, εσφαλμένους
βρίσκουν οι σημερινοί, εκείνοι αποφαίνονται σε τριακόσια χρόνια κι ακόμη προς ένα από τα νυχθήμερα συγκεντρωμένα,
μάλιστα ο Πτολεμαίος όχι από την κίνηση αυτού του ήλιου, εκείνος κάνει την κίνηση ομαλή και όλως χωρίς παρέκκλιση, αλλά
γίνεται αυτό παρά την απαρίθμηση των ημερών του χρόνου και κατά αυτούς γίνονται
τέσσερεις ημέρες, και πέντε ώρες και 12 στιγμές μόνον. Από την Μέγιστη Σύνοδο
της Νίκαιας, μέχρι τα προαναφερθέντα έτη
που αναμετρούνται λοιπόν τοιουτοτρόπως και με τη σοφία των νυν Ελλήνων και
αρίστων ακόμη αποδεικνύεται, πως χωρίς κανένα λόγο οι αστρονόμοι της παλαιάς
Ρώμης εξέβαλαν από τον Οκτώβριο μήνα τις δέκα ημέρες για να φανούν όπως νομίζουν μόνον στους ανθρώπους εξαιτίας
τις κενής και ματαίας δόξας παρότι ήταν καλύτερο γι' αυτούς να μην καινοτομήσουν
και να αλλάξουν αυτά, και έτσι να γίνουν αίτιοι μεγάλης στάσης (ακαταστασίας)
στις Εκκλησίες του Κυρίου ἤ και αν ακόμη εξαιτίας αυτών δεν θες βιαστικά να
συμπεράνεις ότι το ίδιο (πρόβλημα) αντιμετώπισαν, δες ακόμη πλατύτερα
την διδασκαλία αν αγαπάς περί ημερολογίου
δες στο βιβλίο του σεβαστού Τραπεζούντιου, δες στον Ματθαίον Βλάσταρη, δες
και στο Βαλσαμώνα, δες και στο κανόνιο της Πρώτης (Οικουμενικής) Συνόδου και τον κανόνα αυτής, κατά τον οποίο πάντες είναι απόβλητοι από την
Εκκλησία του Χριστού και ακοινώνητοι, όσοι θέλουν να ανατρέψουν (τις παραδόσεις),
και αυτούς που τολμούν, τούς όρους και την απόφαση της Συνόδου της Αγίας
μεγάλης Οικουμενικής (Συνόδου) που συγκροτήθηκε στην πόλη της Νίκαιας ευσεβώς
από τον ευσεβέστατο βασιλιά Κωνσταντίνο για το θείο Πάσχα, και τέλος δες και
την Σύνοδο κατά του λατινικού νέου ημερολογίου, που έγινε ευσεβώς
επί Κωνσταντινουπόλεως Ιερεμίου, και τούς κανόνες αυτής και το γράμμα που
αποστάλθηκε προς τον Φιλαδελφείας και τούς εφόρους του Ναού αγίου Γεωργίου. Και
άσε τον νεκρό αφ' εαυτού του να θάψει
τους νεκρούς του και την πράξη την συνοδική
που τότε έγινε, περί αποβολής αυτών και του νέου καλενδαρίου και από αυτό να
γνωρίζεις ακριβώς ότι οι Λατίνοι απώλεσαν τα πασχάλια (των πατέρων) και την
πίστη την ευσεβή και πατρική και άκρως ορθόδοξη, οι καινοτομίες τους αυτές είναι
μέγιστες βλασφημίες, αυτές προς το πνεύμα, και προς τον υιό γι' αυτό με τους πρώτους αιρετικούς συντάσσονται,
και μαζί με εκείνους θα παραδοθούν σε έσχατο και αιώνιο πυρ για τους οποίους
και εσύ μαζί μας πολλές φορές να πεις
ανάθεμα σε όσους διδάσκουν ενάντια σε αυτά που παραλάβαμε, απέρριψε την
φιλία αυτού, μην τον δέχεσαι στο σπίτι σου, μήτε χαίρετε να του λες σε αυτόν
που φέρνει ξένη διδασκαλία, διδαχή που εναντιώνεται στο Χριστό μου. Ο Θεός ο δυνάμενος τα πάντα και
τον φίλο σου να τον αλλάξει και να τον
κάνει να κατανοήσει την πλάνη του κι εμάς
να απαλλαγούμε από αυτά τα ζιζάνια, και σαν σίτο καθαρό να μας συνάξει όλους
τους Ορθοδόξους στις αποθήκες του.
