ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗ
Πνοῇ βιαίᾳ γλωσσοπυρσεύτως νέμει,
· Χριστὸς τὸ θεῖον Πνεῦμα τοῖς Ἀποστόλοις.
(Στίχοι Συναξαριστού)

Τέκνα εν Κυρίω αγαπητά! Προσφάτως κατά σειρά, μετά τις μεγάλες εορτές της του Κυρίου Αναστάσεως και Αναλήψεως, εορτάσαμε την εξίσου μεγάλη Δεσποτική εορτή της Πεντηκοστής. Την επέλευση του Αγίου Πνεύματος στους Αποστόλους, πενήντα μέρες μετά το Πάσχα.
Το Άγιο Πνεύμα είναι ένα από τα τρία Πρόσωπα της Αγίας Τριάδος, του μόνου αληθινού Θεού μας, τον Οποίον πιστεύουμε, προσκυνούμε και λατρεύουμε. Ο Θεός είναι πνεύμα νοερό, πέρα από κάθε κατανόηση, που δημιούργησε, συνέχει και συγκρατεί την σύμπασα κτίση. Από άκρα αγαθότητα και αγάπη δημιούργησε τα λογικά κτίσματα, για να τα κάνει συμμέτοχα της θείας δόξης Του.
Το πρόσωπο ή η υπόσταση του Ανάρχου Πατρός ήταν γνωστό εξαρχής της δημιουργίας, γι' αυτό και οι Εβραίοι, στους οποίους φανερώθηκε, ως Θεός Πατέρας, τον τιμούσαν και τον λάτρευαν, αν και η Γραφή σε πολλά σημεία φανερώνει το τρισυπόστατο Αυτού.
Η υπόσταση ή το πρόσωπο του Συνάναρχου Υιού φανερώθηκε με την ένσαρκο οικονομία και την ενανθρώπηση του Κυρίου και Σωτήρος μας Ιησού Χριστού, ο οποίος ήλθε στον κόσμο για την σωτηρία των ανθρώπων.
Του τρίτου προσώπου, της Αγίας Τριάδος, του Αγίου Πνεύματος, η υπόσταση ήταν κι αυτή άγνωστη. Φανερώθηκε στη βάπτιση του Κυρίου εν είδει περιστεράς. Την ημέρα της Αγίας Πεντηκοστής σύμφωνα με την υπόσχεση του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, κατήλθε στους Μαθητές του Χριστού το Πνεύμα το Άγιο, σε σχήμα πύρινων γλωσσών. Κατήλθε η ενέργεια και η χάρις του Αγίου Πνεύματος με μορφή και σχήμα γλωσσών, διότι η υπόσταση του Αγίου Πνεύματος (καθώς και και των άλλων θείων προσώπων), όπως είναι φύσει, είναι τελείως άγνωστος. Συγκαταβατικά, όμως ο Θεός εμφανίσθηκε με διάφορα σχήματα και μορφές συμβολικά, για να τον γνωρίζουμε και να τον πιστεύουμε.
Τα τρία Πρόσωπα ή Υποστάσεις του Θεού είναι συνάναρχα, συναΐδια, ομότιμα, ομόδοξα, έχοντα αυτά θεία ιδιώματα και μία βουλή και κίνηση, γι' αυτό είναι ένας ο Θεός. Επίσης, εκ της μίας φύσεως της Αγίας Τριάδος προβάλλεται η κοινή ενέργεια των τριών προσώπων, την οποία οι θεολόγοι ονομάζουν δωρεά και χάρη και Πνεύμα Άγιον.
Ο Απόστολος Παύλος στην πρώτη προς Κορινθίους επιστολή, λέγει: "Διαιρέσεις δὲ χαρισμάτων εἰσί, τὸ δὲ αὐτὸ Πνεῦμα..." (ΙΒ', 4)
Η ενέργεια και η δωρεά του Αγίου Πνεύματος δίνεται στα κτίσματα, όχι η υπόσταση. Αυτή την αλήθεια την οποία διδάσκουν και εξηγούν οι άγιοι διδάσκαλοι της Εκκλησίας δεν δυνήθηκαν να καταλάβουν οι αιρετικοί Λατίνοι. Από την υψηλοφροσύνη τους δεν κάνουν διάκριση των χαρισμάτων και της ενέργειας του Θεού από την ουσία Αυτού. Έτσι, όχι μόνο έκαναν την προσθήκη στο Σύμβολο της Πίστεως, αλλά και το Πνεύμα το Άγιο, το οποίο έλαβαν οι Άγιοι Απόστολοι, ισχυρίσθηκαν ότι ήταν η υπόσταση του Αγίου Πνεύματος. Και όπως βρέθηκαν αιρετικοί (σημ. Ιστολογίου: Αλίμονο τι θα έλεγε ο αοίδιμος Ιεράρχης για τους σημερινούς προδότες της Ορθοδόξου πίστεως που ασπάστηκαν από μίσος ακόμη και αιρέσεις!), όπως ο Άρειος, οι οποίοι δεν δέχονταν το ομοούσιο, το συναΐδιο, το ομότιμο και ομόδοξο του προσώπου του Θείου Λόγου με του Θεού Πατρός, αλλά τον θεωρούσαν κτίσμα. Έτσι, άλλοι αιρετικοί υποτιμούσαν βλασφημούντες το Άγιο Πνεύμα, όπως ο Σαβέλιος.
Εμείς οι ορθόδοξοι Χριστιανοί, παραμένοντας στερεοί φύλακες της αποκεκαλυμμένης αληθινής πίστης, όπως ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός μας την φανέρωσε, οι Άγιοι Απόστολοι την κήρυξαν, καταυγασθέντες από το πυρ της Χάριτος του Αγίου Πνεύματος την ημέρα της Πεντηκοστής. Ακολούθως, οι Άγιοι Πατέρες στις Οικουμενικές Συνόδους, με την έμπνευση και επιστασία του Αγίου Πνεύματος διατύπωσαν, ας προσπέσουμε, ας προσκυνήσουμε, ας λατρεύσουμε καθηκόντως την Αγία Τριάδα: Την μία Θεότητα, των τριών συναΐδιων, συνάναρχων, ομότιμων και ομόδοξων προσώπων, του μόνου αληθινού Θεού μας.
Ιδιαιτέρως, την εορτή της Πεντηκοστής, την εμφάνεια και κάθοδο του Αγίου Πνεύματος εορτάζοντας, οφείλουμε να προσκυνήσουμε, να παρακαλέσουμε και να ευχαριστήσουμε το Πάναγνο Πνεύμα, αναλογιζόμενοι τις πολλές και μεγάλες ευεργεσίες, τις οποίες προσέφερε και προσφέρει στο ανθρώπινο γένος.
Το Άγιο Πνεύμα αναγέννησε ψυχικώς τους ανθρώπους με το βάπτισμα, τους ελευθέρωσε από τον θάνατο της αμαρτίας και τους ανέστησε ψυχικώς. Δίνει στους πιστούς χριστιανούς την άνωθεν σοφία και τους κάνει πνευματικούς ανθρώπους, οι οποίοι λατρεύουν τον Δημιουργό τους "Ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ". (Ιωάννης, δ΄:24).
Η Χάρις του Αγίου Πνεύματος είναι δύναμη, η οποία τονώνει την παραλυμένη θέληση μας και την κινεί στο καλό και την αρετή, Η αμαρτία, αντιθέτως, εξαντλεί τις ψυχικές δυνάμεις, ώστε να μην μπορεί να φυλάξει ο άνθρωπος τις εντολές του Θεού.
Όλος, λοιπόν, ο αγώνας του ορθοδόξου Χριστιανού πρέπει να αποβλέπει να μην στερηθεί την Χάριν του Αγίου Πνεύματος, αποφεύγοντας τις αμαρτίες και δεόμενος προς τον Κύριο, λέγοντας: «Τὸ Πνεῦμά σου τὸ Ἅγιον μὴ ἀντανέλῃς ἀφ’ ἡμῶν»! (ψαλμός Ν', 13) Αμήν.
Ταπεινός ευχέτης
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ Γ.Ο.Χ.
+ Ο Θηβών και Λεβαδείας Χρυσόστομος
Σημείωση: Από το περιοδικό "Θηβαϊκή Φωνή" Εκκλησίας Γνήσιων Ορθοδόξων, τεύχος 22 του έτους 2007. Σε κάποια σημεία έγινε γλωσσική προσαρμογή σε πιο σύγχρονο ύφος.